Lokale heffingen

Deze paragraaf geeft een overzicht van de diverse lokale heffingen en belastingen.
Na de algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de lokale heffingen (belastingen, leges en rechten) de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

 

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges) voor individuele diensten aan haar inwoners. De tarieven van deze rechten dienen zo te worden gesteld dat de opbrengsten de kosten niet te boven gaan. De opbrengsten hebben een directe relatie met de kosten voor de dienstverlening (gebonden heffingen) en zijn daarmee maximaal 100% kostendekkend.

 

In deze paragraaf wordt ingegaan op de kaders, de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties daarvan voor onze inwoners. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekkendheid van een heffing en wordt het kwijtscheldingsbeleid kort toegelicht.

Voor 2024 hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd voor het berekenen van de tarieven:

• De lokale heffingen stijgen in principe niet meer dan met het inflatiepercentage. Voor 2024 hanteren we een inflatiepercentage van 3,1%.
• Bij afvalstoffen- en rioolheffing streven wij naar 100% kostendekkendheid. Bij het berekenen van de kostendekkendheid houden we rekening met de directe kosten, de kosten van overhead en btw. Het streven naar 100% kostendekkendheid kan betekenen dat de tarieven met meer dan het inflatiepercentage stijgen.

Onderstaand een overzicht van de lokale heffingen.

 

Opbrengsten lokale belastingen, heffingen en retributies (x € 1.000)	Realisatie 2022	2023 (vastgesteld)	2023 (na bestuursrapportage)	2024 (primitief)	Verschil 2023-2024
Onroerende zaakbelastingen	8.991	10.525	10.445	11.191	746
Afvalstoffenheffingen	2.539	3.162	3.162	3.260	98
Rioolheffing	6.320	7.313	7.313	7.540	227
Begraafrechten	275	270	270	270	0
Leges omgevingsvergunning	1.616	1.389	1.060	1.331	271
Reclamebelasting	209	203	170	203	33
Toeristenbelastingen	378	355	355	368	13
Secretarieleges	535	512	537	501	-36
Marktgelden	58	59	59	59	0
Totaal	20.921	23.788	23.371	24.723	1.352

De belastingen en heffingen die inwoners betalen, verschillen per gemeente. Toch bestaat de behoefte om gemeenten te vergelijken. Voor het vergelijk maken we gebruik van de gegevens van de provincie Gelderland. Hierbij wordt de belastingdruk per inwoner vergeleken met de gemiddelde woonlasten van de gemeenten in de provincie. Onder woonlasten wordt verstaan de OZB, riool- en afvalstoffenheffing.

 

	2021	2022	2023	2024
Gemiddelde provincie Gelderland	464	472	494
Gemiddelde gemeente Berkelland	447	406	479	488

De gemiddelde woonlasten per inwoner voor het jaar 2024 stijgen ten opzichte van 2023 .

De opbrengsten van de algemene belastingen komen ten goede aan de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de opbrengsten vrij te besteden zijn. Het gaat om de onroerende zaakbelastingen, toeristenbelasting en reclamebelasting. De opbrengsten uit reclamebelasting worden overgedragen aan het ondernemersfonds.

 

Onroerende zaakbelastingen.
Onroerende zaakbelastingen (OZB) zijn de belastingen op de waarde van een woning of bedrijf. De hoogte van de OZB is afhankelijk van de waarde van de onroerende zaak. Voor de gemeente zijn het de belangrijkste vrij besteedbare gemeentelijke belastingen. Sinds 2009 zijn de tarieven van de OZB vastgesteld op een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Dit betekent dat de tarieven mee moeten bewegen met de waarde ontwikkeling van de onroerende zaak. Stijgt de waarde dan moeten de tarieven neerwaarts worden bijgesteld om de opbrengst niet meer te laten stijgen dan de inflatiecorrectie. Dit voorkomt dat bij waardestijgingen de eigenaren onevenredig worden belast. Bij waardedaling geldt het omgekeerde. Conform de besluitvorming in de perspectiefnota 2021 stijgt de OZB opbrengst met 6%. Dit is in 2024 voor het laatst. De opbrengst OZB gaat met € 60.000 omhoog vanwege areaal uitbreiding. Rekening houdend met de stijging van de woningwaarde leidt dit tot de volgende voorlopige tarieven voor 2024:

 

Categorie	Tarief 2023	Tarief 2024
Eigenaar woning	0,0970%	0,1028%
Gebruiker niet woning	0,1840%	0,2492%
Eigenaar niet woning	0,2351%	0,1950%

Voor 2024 verwachten we opbrengsten uit onroerende zaakbelastingen van € 11.191.000.

 

Toeristenbelasting
Onder de naam ‘toeristenbelasting’ wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding.
Het tarief bedraagt € 1,25 per persoon per nacht.
De te verwachten opbrengst over 2024 is € 368.000.

 

Reclamebelasting
Onder de naam ‘reclamebelasting’ wordt een directe belasting geheven over openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg.
We heffen reclamebelasting als dienstverlening voor de ondernemers van Berkelland. De opbrengsten van de reclamebelasting worden na aftrek van onze kosten overgedragen aan het ondernemersfonds. Vanuit dit fonds kunnen ondernemers activiteiten financieren.
In 2024 verwachten we € 203.000 over te dragen aan het ondernemersfonds.

Bestemmingsheffingen zijn belastingen waarvan de opbrengsten zijn bestemd voor specifieke
voorzieningen. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen op begrotingsbasis maximaal kostendekkend zijn.

De afvalstoffenheffing is bedoeld om de kosten van afvalinzameling en afvalverwijdering te dekken. Wij streven naar 100% kostendekking bij de afvalstoffenheffing. Voor 2024 hebben we de begrote opbrengsten (afvalstoffenheffing) alleen aangepast met het inflatiepercentage. De begrote opbrengsten zijn lager dan de begrote lasten. Het kostendekkingspercentage is 90%. Het verschil (tekort) wordt onttrokken aan de egalisatiereserve afval. Daarmee is de dekking weer 100%.

De totale begroting bij de afvalstoffenheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2023 (vastgesteld)	2023 (na bestuursrapportage)	2024
Taakveld Afval lasten	-3.039.710	-3.039.710	-3.052.821
Taakveld Afval baten	420.700	420.700	351.000
Netto lasten taakveld Afval	-2.619.010	-2.619.010	-2.701.821
Toe te rekenen lasten	-70.000	-70.000	-70.000
Taakveld Overhead	-120.217	-120.217	-120.217
BTW (compensabel)	-489.028	-489.028	-547.372
Mutatie egalisatiereserve	210.285	136.174	179.390
Totaal lasten	-3.087.970	-3.162.081	-3.260.020
Opbrengst belastingen	3.087.970	3.162.081	3.260.081
Dekking	100,00 %	100,00 %	100,00 %

De tarieven voor 2024 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening afvalstoffenheffing. We schatten de tarieven als volgt in (de definitieve tarieven kunnen marginaal afwijken op basis van actuele gegevens van het GBT):

 

Maatstaven	2023	2024
basispakket 140 grijs	138,24	142,53
basispakket 240 grijs	189,48	195,35
verzamelcontainers	138,24	142,53

De gemeente heeft de zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater en hemelwater en de structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand. De kosten hiervan worden betaald uit de rioolheffing. Er is een bewuste keuze gemaakt om de heffing te splitsen in een gebruikersdeel en een eigenarendeel. De gebruiker betaalt, omdat hij of zij afvalwater op het riool loost. De eigenaar omdat de aansluiting op de riolering de gebruikswaarde van zijn pand verhoogt.

Het uitgangspunt voor de rioolheffing is 100% kostendekkende tarieven op termijn. Op basis van het watertakenplan 2018 is de inschatting gemaakt dat de tarieven de komende jaren. 
Tekorten of overschotten op het taakveld riolering worden verrekend met de egalisatievoorziening riolering. Deze voorziening dient om tegenvallers en meevallers op te vangen en voorkomt grote schommelingen in de tarieven.

In afwijking van hetgeen besloten bij de Perspectiefnota 2024 voeren we geen trendmatige stijging van 2% van de rioolheffing in 2024 door. We verhogen de rioolheffing wel met het inflatiepercentage. In 2024 herijken we het Watertakenplan. Daarbij berekenen ook de toekomstige onderhoudskosten en investeringskosten. Omdat de egalisatievoorziening riool (reserve) op dit moment van behoorlijke omvang is, willen we deze nieuwe berekeningen afwachten en voor 2024 de trendmatige stijging van 2% van de rioolheffing wederom achterwege laten. De nieuwe berekeningen geven ons inzicht het benodigde kostendekkend tarief in de toekomst en de benodigde (trendmatige) stijging.

In onderstaande begroting zijn de opbrengsten verhoogd met het inflatiepercentage en dus niet met de trendmatige stijging van 2%. In 2024 zijn de totale opbrengsten licht lager dan de totale lasten. Het tekort wordt onttrokken aan de egalisatievoorziening. De totale begroting voor de rioolheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2023 (vastgesteld)	2023 (na bestuursrapportage)	2024
Taakveld Riolering lasten	-5.669.481	-5.921.481	-5.553.735
Taakveld Riolering baten	30.000	30.000	30.000
Netto lasten taakveld Riolering	-5.639.481	-5.891.481	-5.523.735
Toe te rekenen lasten	-53.000	-53.000	-53.000
Taakveld Overhead	-485.058	-485.058	-502.520
BTW (compensabel)	-1.175.000	-1.175.000	-1.175.000
Mutatie egalisatievoorziening	32.062	284.062	-285.580
Totaal lasten	-7.320.477	-7.320.477	-7.539.835
Opbrengst heffing	7.312.835	7.312.835	7.539.835
Dekking	100 %	100 %	100 %

De tarieven voor 2024 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening rioolheffing. We schatten de tarieven als volgt in (de definitieve tarieven kunnen marginaal afwijken op basis van actuele gegevens van het GBT):

 

Maatstaven	2023	2024
Eigenarendeel	210,98	217,52
0 m³ - 1000 m³ bedrag per m³	1,28	1,32
1001 m³ - 2500 m³ bedrag per m³	1,22	1,26
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	1,11	1,14
5001 m³ - 50000 m³ bedrag per m³	0,65	0,67
50001 m³ en hoger bedrag per m³	0,18	0,19

Een retributie kan alleen worden geheven voor het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeente, bv. begraafrechten en marktgelden en het verlenen van diensten.
De verwachte opbrengst mag niet hoger zijn dan de kosten die met het gebruik of de dienstverlening verbonden zijn.

Begraafrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. De rechten worden geheven van degene op wiens aanvraag dan wel voor wie de dienst wordt verricht of van degene die van de bezittingen, werken of inrichtingen gebruik maakt. De baten en lasten zijn hieronder opgenomen.

 

	2023 (vastgesteld)	2023 (na bestuursrapportage)	2024
Taakveld begraafplaatsen lasten	-295.971	-293.198	-301.733
Taakveld begraafplaatsen opbrengsten	4.832	4.832	4.832
Nettolasten taakveld begraafplaatsen	-291.139	-288.366	-296.901
Toe te rekenen lasten	-20	-20
Taakveld overhead	-89.380	-89.380	-103.100
Totaal lasten	-380.539	-377.766	-400.001
Opbrengsten begraafrechten	270.000	270.000	270.000
Dekking	71 %	71 %	67 %

Marktgelden worden geheven voor het ter beschikking stellen van een standplaats op een markt als bedoeld in de marktverordening gemeente Berkelland en voor het genot van de diensten die in verband daarmee worden verleend. 

 

	2023 (vastgesteld)	2023 (na bestuursrapportage)	2024
Markten lasten	-58.802	-72.617	-73.259
Markten opbrengsten	450	450	450
Nettolasten Markten	-58.352	-72.167	-72.809
Toe te rekenen lasten	-1.285	-1.285	-1.285
Taakveld overhead	-24.300	-24.300	-24.771
Btw (compensabel)	-3.867	-6.540	-6.540
Totaal lasten	-87.804	-104.292	-105.405
Opbrengsten marktgelden	58.800	58.800	58.800
Dekking	67 %	56 %	56 %

De gemeente heft leges voor het verlenen van diensten die in het individuele belang van de aanvrager van de dienst zijn. De leges dekken de kosten van de dienstverlening.
Voor bepaalde diensten zijn door het Rijk maximum tarieven vastgesteld, bv. rijbewijzen, reisdocumenten.

 

Hoofdstuk	Onderwerp	Taakveld	Begrote lasten	Begrote baten	Begrote Dekking
1	Algemene dienstverlening
§ 1.1	Burgerlijke stand	Burgerzaken	-84.909	40.000	47 %
§ 1.2	Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart	Burgerzaken	-567.131	219.000	39 %
§ 1.3	Rijbewijzen	Burgerzaken	-357.173	212.000	59 %
§ 1.4	Verstrekkingen uit Basis Registratie Personen	Burgerzaken	-41.752	30.000	72 %
§ 1.5	Vastgoedinformatie	Burgerzaken	-23.158	15.000	65 %
§ 1.6	Overige publiekszaken	Burgerzaken
§ 1.7	Gemeente archief	Overhead
§ 1.8	Bijzondere wetten	Openbare orde en Veiligheid
§ 1.9	Kabels en leidingen	Verkeer en vervoer
9 t/m 19	Diversen	Openbare orde en Veiligheid	-18.681	10.000	54 %
	Subtotaal		-1.092.804	516.000	47 %
2	Omgevingsvergunning	Wonen en bouwen	-4.590.786	1.331.300	29 %
3	Dienstverlening		-20.000	20.000	100 %
Totaal			-5.703.590	1.867.300	33 %

Voor mensen met een minimuminkomen bestaat de mogelijkheid gehele of gedeeltelijke kwijtschelding te krijgen voor de volgende gemeentelijke belastingen:
a. OZB;
b. Afvalstoffenheffing;
c. Rioolheffing.
Wij verlenen gehele kwijtschelding als er aan alle voorwaarden voor kwijtschelding is voldaan. In onze gemeente hanteren wij de zogenaamde 100% kwijtscheldingsnorm. Dit betekent dat mensen met een inkomen op bijstandsniveau, zonder vermogen, altijd in aanmerking komen voor kwijtschelding.