Financiering

'Geld lenen kost geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2023 en het treasurystatuut 2018.

Verwachte rente ontwikkeling: 

De ECB gaat waarschijnlijk de rente nog een paar keer verhogen in de loop van 2023. Dit alles om de inflatie te beteugelen. De korte rente zal volgens verwachting het komende jaar licht dalen. In de lange rente worden minder schommelingen verwacht. In de tabel hieronder een gemiddelde verwachting van 2 tarieven volgens een aantal systeembanken. (bron: Thesor Marktperspectief aug. 2023)

 

Ontwikkeling	3 maands euribor	10 jaars rente
Huidige situatie	3,77%	3,13%
Verwachting over 1 jaar	3,54%	3,03%

Verwachte liquiditeitsontwikkeling
In 2023 heeft de BNG Bank besloten de door ons verstrekte hybride lening van € 20 miljoen niet af te lossen. Ook in 2024 is er weer een keuzemoment. In onze begroting gaan we ervan uit dat de BNG Bank in 2024 wil aflossen. Volgens de begroting wordt er de komende jaren flink geïnvesteerd in Berkelland. We houden rekening met het jaarlijks aantrekken van € 10 miljoen financiering.

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

 

Rente risico

Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rente fluctuaties. 

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2024 is dat: € 11,5 miljoen (135,7 miljoen x 8,5%). Het is afhankelijk van de liquiditeitsbehoefte op korte termijn en de ontwikkeling van korte en lange rente in 2024 of we de grens van de kasgeldlimiet opzoeken.

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van 1 jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de renterisiconorm is in onderstaand overzicht weergegeven.

 

Stap	Variabelen renterisiconorm	2024	2025	2026	2027
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	2.648	3.648	4.648	5.648
3	Renterisico (1+2)	2.648	3.648	4.648	5.648
4	Renterisiconorm	27.144	27.020	27.304	26.789
5	Ruimte onder risiconorm (+) of overschrijding risiconorm (-)	24.496	23.372	22.656	21.141
4a	Begrotingstotaal	135.719	135.100	136.519	133.946
4b	Percentage regeling	20	20	20	20
4 = 4a x 4b/100	Renterisiconorm	27.144	27.020	27.304	26.789

Er blijft voldoende ruimte onder de risiconorm.

Koersrisico's
Koersrisico’s worden gelopen op deelneming door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2022 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, Agem. BNG Bank, Alliander, de Laarberg.

De koersrisico’s op deze deelnemingen worden laag ingeschat.

Kredietrisico's
Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

Hieronder een overzicht van de verwachting van de verstrekte leningen in 2023.

 

Overzicht verstrekte leningen bedragen x € 1.000	Verwachte stand per 1-1-2024	Verwachte stand per 31-12-2024
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen	5.148	5.148
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	6.917	6.917
Leningen aan deelnemingen	22.802	2.802
Leningen aan overige verbonden partijen	7.815	7.815
Overige langlopende leningen	4.041	3.520
Leningen aan openbare lichamen	1.664	569
Totaal	48.459	26.843

Liquiditeitsrisico's
De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico's
Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie. 
In de begroting is een bedrag opgenomen van € 1.391.469 voor verwachte rentelasten. Hieronder de verwachte stand van de lening portefeuille begin en eind 2024.

 

Lening (x € 1.000)	Looptijd	Rente %	Saldo 1-1-2024	Aflossing	Opname	Saldo 31-12-2024
BNG Bank	25 jaar lineair	2.99 %	37.910	1.648		36.262
BNG Bank	10 jaar lineair	-0.05 %	7.000	1.000		6.000
BNG Bank	5 jaar fixed	0.5 %	10.000			10.000
nieuwe lening	10 jaar lineair	2,5 %			10.000	10.000
Totaal			54.910	2.648	10.000	62.262

Rentebaten
De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

• personeelshypotheken: € 45.000
• verstrekte leningen: € 455.000

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaal financiering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

Grondexploitatie

De aan de grondexploitatie doorberekende rente is conform de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2024 is deze 1%.

 

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage.
Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. Voor 2024 rekenen we met 1%.

Renteresultaat
Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

 

Schema rentetoerekening begroting	2024	2025	2026	2027
Externe rente korte en lange financiering	1.484.757	1.729.757	1.974.757	2.219.757
Externe rentebaten	500.000	177.000	103.000	98.000
Saldo rentelasten en rente baten	984.757	1.552.757	1.871.757	2.121.757
Toerekening bijzondere rentes:
Rente grondexploitatie	179.176	179.176	179.176	179176
Rentebaten projectfinanciering
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente	179.176	179.176	179.176	179.176
Saldo door te rekenen externe rente	805.581	1.373.581	1.692.581	1.942.581
Rente eigen vermogen	0	0	0	0
Rente voorzieningen	0	0	0	0
Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente	805.581	1.373.581	1.692.581	1.942.581
Werkelijk aan taakvelden toegerekend	1.413.934	1.413.934	1.413.934	1.413.934
Renteresultaat op taakveld Treasury	-608.353	-40.353	278.647	528.647