Lokale heffingen

Deze paragraaf geeft een overzicht van de diverse lokale heffingen en belastingen.
Na de algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de lokale heffingen (belastingen, leges en rechten) de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

 

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges) voor individuele diensten aan haar inwoners. De tarieven van deze rechten dienen zo te worden gesteld dat de opbrengsten de kosten niet te boven gaan. De opbrengsten hebben een directe relatie met de kosten voor de dienstverlening (gebonden heffingen) en zijn daarmee maximaal 100% kostendekkend.

 

In deze paragraaf wordt ingegaan op de kaders, de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties daarvan voor onze inwoners. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekkendheid van een heffing en wordt het kwijtscheldingsbeleid kort toegelicht.

Voor 2025 hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd voor het berekenen van de tarieven:

• De lokale heffingen stijgen in principe niet meer dan met het inflatiepercentage. Voor 2025 hanteren we een inflatiepercentage van 2,8%.  Daarnaast is in het watertakenplan 2024-2034 opgenomen om over de periode 2025 t/m 2028 jaarlijks per aansluiting € 2,50 te heffen. 
• Bij afvalstoffen- en rioolheffing streven wij naar 100% kostendekkendheid. Bij het berekenen van de kostendekkendheid houden we rekening met de directe kosten, de kosten van overhead en btw. Het streven naar 100% kostendekkendheid kan betekenen dat de tarieven met meer dan het inflatiepercentage stijgen.

Onderstaand een overzicht van de lokale heffingen.

 

Opbrengsten lokale belastingen, heffingen en retributies (x € 1.000)	Realisatie 2023	2024 (vastgesteld)	2024 (na bestuursrapportage)	Realisatie 2024	Verschil 2024 (Realisatie 2024 -2024 (na bestuursrapportage))
Onroerende zaakbelastingen	10.522	11.191	11.391	11.638	247
Afvalstoffenheffingen	3.185	3.260	3.260	3.351	91
Rioolheffing	7.132	7.540	7.540	7.805	265
Begraafrechten	280	270	265	265	0
Leges omgevingsvergunning	1.119	1.331	1.331	1.060	-271
Reclamebelasting	212	203	203	203	0
Toeristenbelastingen	684	368	448	538	90
Secretarieleges	494	501	744	501	-243
Marktgelden	60	59	59	59	0
Totaal	23.688	24.723	25.241	25.420	179

De belastingen en heffingen die inwoners betalen, verschillen per gemeente. Toch bestaat de behoefte om gemeenten te vergelijken. Voor het vergelijk maken we gebruik van de gegevens van de provincie Gelderland. Hierbij wordt de belastingdruk per inwoner vergeleken met de gemiddelde woonlasten van de gemeenten in de provincie. Onder woonlasten wordt verstaan de OZB, riool- en afvalstoffenheffing.

 

	2021	2022	2023	2024
Gemiddelde provincie Gelderland		472	494	528
Gemiddelde gemeente Berkelland	283	407	473	505

De gemiddelde woonlasten per inwoner voor het jaar 2025 stijgen ten opzichte van 2024 .

De opbrengsten van de algemene belastingen komen ten goede aan de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de opbrengsten vrij te besteden zijn. Het gaat om de onroerende zaakbelastingen, toeristenbelasting en reclamebelasting. De opbrengsten uit reclamebelasting worden overgedragen aan het ondernemersfonds.

 

Onroerende zaakbelastingen.
Onroerende zaakbelastingen (OZB) zijn de belastingen op de waarde van een woning of bedrijf. De hoogte van de OZB is afhankelijk van de waarde van de onroerende zaak. Voor de gemeente zijn het de belangrijkste vrij besteedbare gemeentelijke belastingen. Sinds 2009 zijn de tarieven van de OZB vastgesteld op een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Dit betekent dat de tarieven mee moeten bewegen met de waarde ontwikkeling van de onroerende zaak. Stijgt de waarde dan moeten de tarieven neerwaarts worden bijgesteld om de opbrengst niet meer te laten stijgen dan de inflatiecorrectie. Dit voorkomt dat bij waardestijgingen de eigenaren onevenredig worden belast. Bij waardedaling geldt het omgekeerde. Conform de besluitvorming in de perspectiefnota stijgt de OZB opbrengst met de inflatiecorrectie. De opbrengst OZB gaat met € 30.000 omhoog vanwege areaaluitbreiding. Rekening houdend met de stijging van de woningwaarde leidt dit tot de volgende voorlopige tarieven voor 2025:

 

Categorie	Tarief 2023	Tarief 2024
Eigenaar woning	0,1041%	0,1070%
Gebruiker niet woning	0,2340%	0,2406%
Eigenaar niet woning	0,1809%	0,1860%

Voor 2025 verwachten we opbrengsten uit onroerende zaakbelastingen van € 11.638.000.

 

Toeristenbelasting
Onder de naam ‘toeristenbelasting’ wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding.
Het tarief bedraagt € 1,50 per persoon per nacht.
De te verwachten opbrengst over 2025 is € 538.000.

 

Reclamebelasting
Onder de naam ‘reclamebelasting’ wordt een directe belasting geheven over openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg.
We heffen reclamebelasting als dienstverlening voor de ondernemers van Berkelland. De opbrengsten van de reclamebelasting worden na aftrek van onze kosten overgedragen aan het ondernemersfonds. Vanuit dit fonds kunnen ondernemers activiteiten financieren.
In 2025 verwachten we € 203.000 over te dragen aan het ondernemersfonds.

Bestemmingsheffingen zijn belastingen waarvan de opbrengsten zijn bestemd voor specifieke
voorzieningen. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen op begrotingsbasis maximaal kostendekkend zijn.

De afvalstoffenheffing is bedoeld om de kosten van afvalinzameling en afvalverwijdering te dekken. Wij streven naar 100% kostendekking bij de afvalstoffenheffing. Voor 2025 hebben we de begrote opbrengsten (afvalstoffenheffing) alleen aangepast met het inflatiepercentage. De begrote opbrengsten zijn lager dan de begrote lasten. Het kostendekkingspercentage is  79%.   Aangezien de voorziening beperkt is en we hiermee het tekort niet kunnen dekken, sluiten we bij de 1e begrotingswijziging een dekkingsvoorstel bij. 

De totale begroting bij de afvalstoffenheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2024 (vastgesteld)	2024 (na bestuursrapportage)	Realisatie 2024
Taakveld Afval lasten	-3.161.889	-3.208.889	-4.070.554
Taakveld Afval baten	404.500	404.500	501.280
Netto lasten taakveld Afval	-2.757.389	-2.804.389	-3.569.274
Taakveld Overhead	-134.617	-134.617	-134.617
BTW (compensabel)	-547.372	-547.372	-547.372
Mutatie voorziening afval	179.397	226.397	0
Totaal lasten	-3.259.981	-3.259.981	-4.251.263
Opbrengst belastingen	3.260.081	3.260.081	3.351.363
Dekking	100,00%	100,00%	78,83%

De tarieven voor 2025 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening afvalstoffenheffing. De definitieve tarieven zullen n.a.v. de begrotingswijzing inzake afvalstoffenheffing nog wijzigen.  

 

Maatstaven	2023	2024
basispakket 140 grijs	142,53	146,52 *
basispakket 240 grijs	195,35	200,82 *
verzamelcontainers	142,53	146,52 *

* De tarieven hierboven in kolom 2025 zijn alleen aangepast voor inflatie (2,8%). 

De gemeente heeft de zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater en hemelwater en de structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand. De kosten hiervan worden betaald uit de rioolheffing. Er is een bewuste keuze gemaakt om de heffing te splitsen in een gebruikersdeel en een eigenarendeel. De gebruiker betaalt, omdat hij of zij afvalwater op het riool loost. De eigenaar omdat de aansluiting op de riolering de gebruikswaarde van zijn pand verhoogt.

 

Het uitgangspunt voor de rioolheffing is 100% kostendekkende tarieven op termijn. Op basis van het watertakenplan 2024 is de inschatting gemaakt dat de tarieven de komende jaren stijgen met het inflatiepercentage .  In de periode 2025 t/m 2028 nog eens € 2,50 extra per aansluiting. Tekorten of overschotten op het taakveld riolering worden verrekend met de egalisatievoorziening riolering. Deze voorziening dient om tegenvallers en meevallers op te vangen en voorkomt grote schommelingen in de tarieven.

 

In onderstaande begroting zijn de opbrengsten verhoogd met het inflatiepercentage en de € 2,50. In 2025 zijn de totale opbrengsten hoger dan de totale lasten. Het overschot wordt toegevoegd aan de egalisatievoorziening. De totale begroting voor de rioolheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2024 (vastgesteld)	2024 (na bestuursrapportage)	Realisatie 2024
Taakveld Riolering lasten	-5.602.197	-5.399.688	-5.617.759
Taakveld Riolering baten	30.000	30.000	30.000
Netto lasten taakveld Riolering	-5.572.197	-5.369.688	-5.587.759
Taakveld Overhead	-485.058	-485.058	-502.520
BTW (compensabel)	-1.175.000	-1.175.000	-1.175.000
Mutatie egalisatievoorziening	-285.580	-495.089	-535.065
Totaal lasten	-7.517.835	-7.524.835	-7.800.344
Opbrengst heffing	7.539.835	7.539.835	7.804.882
Dekking	100%	100%	100%

De tarieven voor 2025 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening rioolheffing. We schatten de tarieven als volgt in (de definitieve tarieven kunnen marginaal afwijken op basis van actuele gegevens van het GBT):

 

Maatstaven	2023	2024
Eigenarendeel	217,52	226,11
0 m³ - 1000 m³ bedrag per m³	1,32	1,36
1001 m³ - 2500 m³ bedrag per m³	1,26	1,30
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	1,14	1,17
5001 m³ - 50000 m³ bedrag per m³	0,67	0,69
50001 m³ en hoger bedrag per m³	0,19	0,20

Een retributie kan alleen worden geheven voor het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeente, bv. begraafrechten, marktgelden of het verlenen van diensten.
De verwachte opbrengst mag niet hoger zijn dan de kosten die met het gebruik of de dienstverlening verbonden zijn.

Begraafrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. De rechten worden geheven van degene op wiens aanvraag -dan wel voor wie- de dienst wordt verricht of van degene die van de bezittingen, werken of inrichtingen gebruik maakt. De baten en lasten zijn hieronder opgenomen.

 

	2024 (vastgesteld)	2024 (na bestuursrapportage)	Realisatie 2024
Taakveld begraafplaatsen lasten	-327.193	-329.188	-334.399
Taakveld begraafplaatsen opbrengsten	4.832	6.240	6.240
Nettolasten taakveld begraafplaatsen	-322.361	-322.948	-328.159
Toe te rekenen lasten	-20	-20
Taakveld overhead	-89.380	-89.380	-103.100
Totaal lasten	-411.761	-412.348	-431.259
Opbrengsten begraafrechten	270.000	265.000	265.000
Dekking	66%	64%	61%

Marktgelden worden geheven voor het ter beschikking stellen van een standplaats op een markt als bedoeld in de marktverordening gemeente Berkelland en voor het genot van de diensten die in verband daarmee worden verleend. 

 

	2024 (vastgesteld)	2024 (na bestuursrapportage)	Realisatie 2024
Markten lasten	-44.885	-45.720	-44.885
Markten opbrengsten	3.400	3.400	3.400
Nettolasten Markten	-41.485	-42.320	-41.485
Toe te rekenen lasten	-35.000	-35.000	-35.000
Taakveld overhead	-24.300	-24.300	-24.771
Btw (compensabel)	-3.867	-6.540	-6.540
Totaal lasten	-104.652	-108.160	-107.796
Opbrengsten marktgelden	58.800	58.800	58.800
Dekking	56%	54%	55%

De gemeente heft leges voor het verlenen van diensten die in het individuele belang van de aanvrager van de dienst zijn. De leges dekken de kosten van de dienstverlening.
Voor bepaalde diensten zijn door het Rijk maximum tarieven vastgesteld, bv. rijbewijzen, reisdocumenten.

 

Hoofdstuk	Onderwerp	Taakveld	Werkelijke lasten	Werkelijke baten	Dekking
1	Algemene dienstverlening
§ 1.1	Burgerlijke stand	Burgerzaken	-88.876	40.000	45%
§ 1.2	Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart	Burgerzaken	-589.893	219.000	37%
§ 1.3	Rijbewijzen	Burgerzaken	-357.173	200.000	56%
§ 1.4	Verstrekkingen uit Basis Registratie Personen	Burgerzaken	-43.081	30.000	70%
§ 1.5	Vastgoedinformatie	Burgerzaken	-23.862	27.000	113%
§ 1.6	Overige publiekszaken	Burgerzaken
§ 1.7	Gemeente archief	Overhead
§ 1.8	Bijzondere wetten	Openbare orde en Veiligheid
§ 1.9	Kabels en leidingen	Verkeer en vervoer
9 t/m 19	Diversen	Openbare orde en Veiligheid	-18.980	10.000	53%
	Subtotaal		-1.121.865	516.000	46%
2	Omgevingsvergunning	Wonen en bouwen	-4.660.333	1.060.300	23%
3	Dienstverlening		-20.000	20.000	100%
Totaal			-5.802.198	1.596.300	28%

Voor mensen met een minimuminkomen bestaat de mogelijkheid gehele of gedeeltelijke kwijtschelding te krijgen voor de volgende gemeentelijke belastingen:
a. OZB;
b. Afvalstoffenheffing;
c. Rioolheffing.
Wij verlenen gehele kwijtschelding als er aan alle voorwaarden voor kwijtschelding is voldaan. In onze gemeente hanteren wij de zogenaamde 100% kwijtscheldingsnorm. Dit betekent dat mensen met een inkomen op bijstandsniveau, zonder vermogen, altijd in aanmerking komen voor kwijtschelding.