Lokale heffingen

Deze paragraaf geeft een overzicht van de diverse lokale heffingen en belastingen.
Na de Algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de lokale heffingen (belastingen, leges en rechten) de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

 

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges) voor individuele diensten aan haar inwoners. De tarieven van deze rechten dienen zo te worden gesteld dat de opbrengsten de kosten niet te boven gaan. De opbrengsten hebben een directe relatie met de kosten voor de dienstverlening (gebonden heffingen) en zijn daarmee maximaal 100% kostendekkend.

 

In deze paragraaf wordt ingegaan op de kaders, de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties daarvan voor onze inwoners. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekkendheid van een heffing en wordt het kwijtscheldingsbeleid kort toegelicht.

Voor 2023 hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd voor het berekenen van de tarieven:

• De lokale heffingen stijgen in principe niet meer dan met het inflatiepercentage. Voor 2023 hanteren we een inflatiepercentage van 2,4%.
• Bij afvalstoffen- en rioolheffing streven wij naar 100% kostendekkendheid. Bij het berekenen van de kostendekkendheid houden we rekening met de directe kosten, de kosten van overhead en btw. Het streven naar 100% kostendekkendheid kan betekenen dat de tarieven met meer dan het inflatiepercentage stijgen.

Onderstaand een overzicht van de lokale heffingen.

 

Opbrengsten lokale belastingen, heffingen en retributies (x € 1.000)	Realisatie 2021	2022 (vastgesteld)	2022 (na bestuursrapportage)	2023 (primitief)	Verschil 2022-2023
Onroerende zaakbelastingen	9.303	8.919	0	10.525	10.525
Afvalstoffenheffingen	3.092	2.493	0	3.162	3.162
Rioolheffing	7.182	6.392	0	7.313	7.313
Begraafrechten	328	270	0	270	270
Leges omgevingsvergunning	1.134	1.193	157	1.389	1.232
Reclamebelasting	202	170	33	203	170
Toeristenbelastingen	420	355	0	355	355
Secretarieleges	525	537	-25	512	537
Marktgelden	53	59	0	59	59
		0			0
Totaal	22.239	20.388	165	23.788	23.623

De belastingen en heffingen die inwoners betalen, verschillen per gemeente. Toch bestaat de behoefte om gemeenten te vergelijken. Voor het vergelijk maken we gebruik van de gegevens van de provincie Gelderland. Hierbij wordt de belastingdruk per inwoner vergeleken met de gemiddelde woonlasten van de gemeenten in de provincie. Onder woonlasten wordt verstaan de OZB, riool- en afvalstoffenheffing.

 

	2020	2021	2022	2023
Gemiddelde provincie Gelderland	441	464	472
Gemiddelde gemeente Berkelland	375	447	406	479

De gemiddelde woonlasten per inwoner voor het jaar 2023 stijgen ten opzichte van 2022 doordat er bij de berekening van de opbrengsten voor het jaar 2022 sprake was van eenmalige kortingen op de verschillende heffingen. In 2022 was er een korting op de OZB opbrengst van € 1 miljoen (uit het jaarrekeningresultaat van 2020). Ook is een korting van € 35 op de rioolheffing en een korting van € 30 op de afvalstoffenheffing gegeven. Hierdoor ontstaan grote schommelingen in de woonlasten per inwoner (zie bovenstaande tabel).  

De opbrengsten van de algemene belastingen komen ten goede aan de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de opbrengsten vrij te besteden zijn. Het gaat om de onroerende zaakbelastingen, toeristenbelasting en reclamebelasting. De opbrengsten uit reclamebelasting worden overgedragen aan het ondernemersfonds.

 

Onroerende zaakbelastingen.
Onroerende zaakbelastingen (OZB) zijn de belastingen op de waarde van een woning of bedrijf. De hoogte van de OZB is afhankelijk van de waarde van de onroerende zaak. Voor de gemeente zijn het de belangrijkste vrij besteedbare gemeentelijke belastingen. Sinds 2009 zijn de tarieven van de OZB vastgesteld op een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Dit betekent dat de tarieven mee moeten bewegen met de waarde ontwikkeling van de onroerende zaak. Stijgt de waarde dan moeten de tarieven neerwaarts worden bijgesteld om de opbrengst niet meer te laten stijgen dan de inflatiecorrectie. Dit voorkomt dat bij waardestijgingen de eigenaren onevenredig worden belast. Bij waardedaling geldt het omgekeerde. Conform de besluitvorming in de perspectiefnota 2021 stijgt de OZB opbrengst met 6%. Rekening houdend met de stijging van de woningwaarde leidt dit tot de volgende voorlopige tarieven voor 2023:

 

Categorie	Tarief 2022	Tarief 2023
Eigenaar woning	0,1124%	0,1070%
Gebruiker niet woning	0,1798%	0,1696%
Eigenaar niet woning	0,2307%	0,2152%

Voor 2023 verwachten we opbrengsten uit onroerende zaakbelastingen van € 10.525.000.

 

Toeristenbelasting
Onder de naam ‘toeristenbelasting’ wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding.
Het tarief bedraagt € 1,25 per persoon per nacht.
De te verwachten opbrengst over 2023 is € 355.000.

 

Reclamebelasting
Onder de naam ‘reclamebelasting’ wordt een directe belasting geheven over openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg.
We heffen reclamebelasting als dienstverlening voor de ondernemers van Berkelland. De opbrengsten van de reclamebelasting worden na aftrek van onze kosten overgedragen aan het ondernemersfonds. Vanuit dit fonds kunnen ondernemers activiteiten financieren.
In 2023 verwachten we € 190.000 over te dragen aan het ondernemersfonds.

Bestemmingsheffingen zijn belastingen waarvan de opbrengsten zijn bestemd voor specifieke
voorzieningen. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen op begrotingsbasis maximaal kostendekkend zijn.

De afvalstoffenheffing is bedoeld om de kosten van afvalinzameling en afvalverwijdering te dekken. Wij streven naar 100% kostendekking bij de afvalstoffenheffing. Voor 2023 hebben we de begrote opbrengsten (afvalstoffenheffing) alleen aangepast met het inflatiepercentage. De begrote opbrengsten zijn lager dan de begrote lasten. Het kostendekkingspercentage is 93 %. Het verschil (tekort) wordt onttrokken aan de egalisatiereserve afval. Daarmee is de dekking weer 100%.

De totale begroting bij de afvalstoffenheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2022 primitief	2022 gewijzigd	2023
Taakveld Afval lasten	-3.039.710	-3.039.710	-3.034.995
Taakveld Afval baten	420.700	420.700	351.000
Netto lasten taakveld Afval	-2.619.010	-2.619.010	-2.683.995
Toe te rekenen lasten	-70.000	-70.000	-70.000
Taakveld Overhead	-120.217	-120.217	-124.785
BTW (compensabel)	-489.028	-489.028	-538.220
Mutatie egalisatiereserve	210.285	805.285	254.919
Totaal lasten	-3.087.970	-2.492.970	-3.162.081
Opbrengst belastingen	3.087.970	2.492.970	3.162.081
Dekking	100,00 %	100,00 %	100,00 %

De tarieven voor 2023 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening afvalstoffenheffing. We schatten de tarieven als volgt in (de definitieve tarieven kunnen marginaal afwijken op basis van actuele gegevens van het GBT):

 

Maatstaven	2022	2023
basispakket 140 grijs	135,00	138,24
basispakket 240 grijs	185,00	189,48
verzamelcontainers	135,00	138,24

De gemeente heeft de zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater en hemelwater en de structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand. De kosten hiervan worden betaald uit de rioolheffing. Er is een bewuste keuze gemaakt om de heffing te splitsen in een gebruikersdeel en een eigenarendeel. De gebruiker betaalt, omdat hij of zij afvalwater op het riool loost. De eigenaar omdat de aansluiting op de riolering de gebruikswaarde van zijn pand verhoogt.

Het uitgangspunt voor de rioolheffing is 100% kostendekkende tarieven op termijn. Op basis van het watertakenplan 2018 is de inschatting gemaakt dat de tarieven de komende jaren, naast de inflatiecorrectie, jaarlijks met 2% extra moeten stijgen om op een kostendekkend niveau te komen.
Tekorten of overschotten op het taakveld riolering worden verrekend met de egalisatievoorziening riolering. Deze voorziening dient om tegenvallers en meevallers op te vangen en voorkomt grote schommelingen in de tarieven.

In afwijking van hetgeen besloten bij de Perspectiefnota 2023 voeren we geen trendmatige stijging van 2% van de rioolheffing in 2023 door. We verhogen de rioolheffing wel met het inflatiepercentage. In 2023 herijken we het Watertakenplan. Daarbij berekenen ook de toekomstige onderhoudskosten en investeringskosten. Omdat de egalisatievoorziening riool (reserve) op dit moment van behoorlijke omvang is, willen we deze nieuwe berekeningen afwachten  en voor 2023 de trendmatige stijging van 2% van de rioolheffing eenmalig achterwege laten. De nieuwe berekeningen geven ons inzicht het benodigde kostendekkend tarief in de toekomst en de benodigde (trendmatige) stijging.  

In onderstaande begroting zijn de opbrengsten verhoogd met het inflatiepercentage en dus niet met de trendmatige stijging van 2%.  In 2023 zijn de totale opbrengsten licht lager dan de totale lasten. Het tekort wordt onttrokken aan de egalisatievoorziening. De totale begroting voor de rioolheffing is als volgt opgebouwd:

 

	2022 primitief	2022 gewijzigd	2023
Taakveld Riolering lasten	-4.731.044	-4.993.044	-5.687.019
Taakveld Riolering baten	+30.000	30.000	30.000
Netto lasten taakveld Riolering	-4.701.044	-4.963.044	-5.657.019
Toe te rekenen lasten	-53.000	-53.000	-53.000
Taakveld Overhead	-485.058	-485.058	-502.520
BTW (compensabel)	-1.175.000	-1.175.000	-1.175.000
Mutatie egalisatievoorziening	32.062	284.062	74.704
Totaal lasten	-6.382.040	-6.392.040	-7.312.835
Opbrengst heffing	6.392.440	6.392.440	7.312.835
Dekking	100 %	100 %	100 %

De tarieven voor 2023 worden in december definitief met de vaststelling van de verordening rioolheffing. We schatten de tarieven als volgt in (de definitieve tarieven kunnen marginaal afwijken op basis van actuele gegevens van het GBT):

 

Maatstaven	2022	2023
Eigenarendeel	206.04	210,96
0 m³ - 1000 m³ bedrag per m³	1,25	1,28
1001 m³ - 2500 m³ bedrag per m³	1,19	1,22
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	1,08	1.10
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	0,63	0.64
Maximum	60.000	60.000

Een retributie kan alleen worden geheven voor het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeente, bv. begraafrechten en marktgelden, en het verlenen van diensten.
De verwachte opbrengst mag niet hoger zijn dan de kosten die met het gebruik of de dienstverlening verbonden zijn.

Begraafrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. De rechten worden geheven van degene op wiens aanvraag dan wel voor wie de dienst wordt verricht of van degene die van de bezittingen, werken of inrichtingen gebruik maakt. De baten en lasten zijn hieronder opgenomen.

 

	2022 primitief	2022 gewijzigd	2023
Taakveld begraafplaatsen lasten	-295.971	0	-301.733
Taakveld begraafplaatsen opbrengsten	4.832	0	4.832
Nettolasten taakveld begraafplaatsen	-291.139	0	-296.901
Toe te rekenen lasten	-20	-20
Taakveld overhead	-89.380	-89.380	-95.200
Totaal lasten	-380.539	-89.400	-392.101
Opbrengsten begraafrechten	270.000	0	270.000
Dekking	71 %	0 %	69 %

Marktgelden worden geheven voor het ter beschikking stellen van een standplaats op een markt als bedoeld in de marktverordening gemeente Berkelland en voor het genot van de diensten die in verband daarmee worden verleend. 

 

	Bedragen begroot	Begroting na wijziging	Realisatie
Markten lasten	-58.802	-72.617	-73.259
Markten opbrengsten	450	450	450
Nettolasten Markten	-58.352	-72.167	-72.809
Toe te rekenen lasten	-1.285	-1.285	-1.285
Taakveld overhead	-24.300	-24.300	-24.771
Btw (compensabel)	-3.867	-6.540	-6.540
Totaal lasten	-87.804	-104.292	-105.405
Opbrengsten marktgelden	58.800	0	58.800
Dekking	67 %	0 %	56 %

De gemeente heft leges voor het verlenen van diensten die in het individuele belang van de aanvrager van de dienst zijn. De leges dekken de kosten van de dienstverlening.
Voor bepaalde diensten zijn door het Rijk maximum tarieven vastgesteld, bv. rijbewijzen, reisdocumenten.

 

Hoofdstuk	Onderwerp	Taakveld	Begrote lasten	Begrote baten	Begrote Dekking
Titel 1	Algemene dienstverlening
1	Burgerlijke stand	Burgerzaken	-77.450	40.000	52 %
2	Reisdocumenten	Burgerzaken	-566.221	219.000	39 %
3	Rijbewijzen	Burgerzaken	-356.614	212.000	59 %
4	Verstrekkingen uit Basis Registratie Personen	Burgerzaken	-25.104	30.000	120 %
5	Verstrekkingen uit Kiezersregister	Burgerzaken
6	Verstrekkingen op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens	Burgerzaken
7	Bestuursstukken
8	Vastgoedinformatie	Burgerzaken	-31.130	15.000	48 %
9 t/m 19	Diversen	Openbare orde en Veiligheid	-10.969	21.000	191 %
	Subtotaal		-1.067.488	537.000	50 %
Titel 2	Omgevingsvergunning	Wonen en bouwen	-4.467.940	1.388.800	31 %
Titel 3	Dienstverlening		19.817	21.083	-106 %
Totaal			-5.515.611	1.946.883	35 %

Voor mensen met een minimuminkomen bestaat de mogelijkheid gehele of gedeeltelijke kwijtschelding te krijgen voor de volgende gemeentelijke belastingen:
a. OZB;
b. Reinigingsheffingen (afvalstoffenheffing);
c. Rioolheffing.
Wij verlenen gehele kwijtschelding als er aan alle voorwaarden voor kwijtschelding is voldaan. In onze gemeente hanteren wij de zogenaamde 100% kwijtscheldingsnorm. Dit betekent dat mensen met een inkomen op bijstandsniveau, zonder vermogen, altijd in aanmerking komen voor kwijtschelding.