Financiering

'Geld lenen kost geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2020 en het treasurystatuut 2018.

Verwachte rente ontwikkeling: 

De ECB heeft inmiddels de rente verhoogd. De verwachting is dat er in de loop van 2022 een minimaal gelijke verhoging volgt. Dit alles om de inflatie te beteugelen. De periode met negatieve rentes komt daarmee tot een einde. Met name de korte rente zal volgens verwachting het komende jaar flink stijgen. Hoeveel is lastig te voorspellen in deze volatiele markt. In de tabel hieronder een gemiddelde verwachting van 2 tarieven volgens een aantal systeembanken. (bron: Thesor Marktperspectief juli 2022)

 

Ontwikkeling	3 maands euribor	10 jaars rente
Huidige situatie	0,24%	1,68%
Verwachting over 1 jaar	1,26%	1,83%

Verwachte liquiditeitsontwikkeling
Door het aantrekken van een lening van € 10 miljoen in april 2022 is er al voor een deel voorzien in de verwachte toename van de financieringsbehoefte. In 2022 kon de BNG Bank voor het eerst bepalen of het de door ons verstrekte hybride lening van 20 miljoen euro ging aflossen. Dit hebben ze niet gedaan. Vanaf 2022 is er nu een jaarlijks keuzemoment. In onze begroting gaan we ervan uit dat de BNG Bank hier in 2023 gebruik van maakt. In dat geval zijn we het komende jaar voldoende liquide en hoeft er in 2023 geen lange financiering te worden aangetrokken.
Bij het niet aflossen van de hybride lening kunnen we niet alles opvangen met het aantrekken van kort geld (we zouden de kasgeldlimiet dan overschrijden). In dat geval moet er nog lange financiering worden aangetrokken. Zoals hierboven aangegeven gaan we daar niet van uit.  

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

 

Rente risico

Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rente fluctuaties. 

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2023 is dat: € 11,2 miljoen (132,0 miljoen x 8,5%). Het is afhankelijk van de liquiditeitsbehoefte op korte termijn en de ontwikkeling van korte en lange rente in 2023 of we de grens van de kasgeldlimiet opzoeken.

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de renterisiconorm is in onderstaand overzicht weergegeven.

 

Stap	Variabelen renterisiconorm	2023	2024	2025	2026
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	2.648	2.648	2.648	2.648
3	Renterisico (1+2)	2.648	2.648	2.648	2.648
4	Renterisiconorm	26.364	-24.558	-24.399	-24.813
5	Ruimte onder risiconorm (+) of overschrijding risiconorm (-)	23.716	-27.206	-27.047	-27.461
4a	Begrotingstotaal	131.819	-122.791	-121.993	-124.066
4b	Percentage regeling	20	20	20	20
4 = 4a x 4b/100	Renterisiconorm	26.364	-24.558	-24.399	-24.813

Er blijft  voldoende ruimte onder de risiconorm.

Koersrisico's
Koersrisico’s worden gelopen op deelneming door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2022 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, AGEM. BNG Bank, Alliander, de Laarberg.

De koersrisico’s op deze deelnemingen worden laag ingeschat.

Kredietrisico's
Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

Hieronder een overzicht van de verwachting van de verstrekte leningen in 2023.

 

Overzicht verstrekte leningen bedragen x € 1.000	Verwachte stand per 1-1-2023	Verwachte stand per 31-12-2023
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen	5.148	5.148
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	7.478	7.478
Leningen aan deelnemingen	22.802	2.802
Leningen aan overige verbonden partijen	7.176	7.176
Overige langlopende leningen	4.500	4.000
Leningen aan openbare lichamen	2.741	2.878
Totaal	49.917	29.554

Liquiditeitsrisico's
De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico's
Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie. 
In de begroting is een bedrag  opgenomen van € 1.160.023 voor verwachte rentelasten. Hieronder de verwachte stand van de lening portefeuille begin en eind 2023

 

Lening (x € 1.000)	Looptijd	Rente	Saldo 1-1-2023	Aflossing	Saldo 31-12-2023
BNG Bank	25 jaar lineair	2.990	39.559	1.648	37911
BNG Bank	10 jaar lineair	-0.05	8.000	1.000	7000
BNG Bank	5 jaar fixed	0.5	10.000		10000
Totaal			57.559	2.648	54.911

Rentebaten
De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

• personeelshypotheken:  € 50.000
• verstrekte leningen: € 505.000

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaal financiering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

Grondexploitatie

De aan de grondexploitatie doorberekende rente is conform de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2023 is deze 1%.  

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage.
Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. Voor 2023 rekenen we met 1%.

Renteresultaat
Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

 

Schema rentetoerekening Begroting	2023	2024	2025	2026
Externe rente korte en lange financiering	1.160.024	1.234.757	1.229.757	1.224.757
Externe rentebaten	556.030	200.000	177.000	103.000
Saldo rentelasten en rente baten	603.994	1.034.757	1.052.757	1.121.757
Toerekening bijzondere rentes:
Rente grondexploitatie	35.581	35.581	35.581	35.581
Rentebaten projectfinanciering
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente	35.581	35.581	35.581	35.581
Saldo door te rekenen externe rente	568.413	999.176	1.017.176	1.086.176
Rente eigen vermogen	0	0	0	0
Rente voorzieningen	0	0	0	0
Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente	568.413	999.176	1.017.176	1.086.176
Werkelijk aan taakvelden toegerekend	516.380	516.380	516.380	516.380
Renteresultaat op taakveld Treasury	52.033	482.796	500.796	569.796