Financiering

'Geld lenen kost geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2023 en het treasurystatuut 2018.

Rente ontwikkelingen: 

Een belangrijk onderdeel voor de randvoorwaarden van het treasurybeleid is de renteontwikkeling. De korte rente is in 2023 flink gestegen. De rente die we bij het Rijk ontvangen was begin 2023 1,906 % en eind van het jaar 3,899 %. In het 2e deel van 2023 hadden we een ruimere liquiditeitspositie bij het Rijk. Dit leverde in combinatie met de hoge korte rente een mooie rentebate op. De kapitaalmarkt rente was veel stabieler in 2023. Per saldo was er sprake van een lichte daling. Opvallend is dat de tarieven voor de verschillende looptijden van de leningen dicht bij elkaar lagen. We hebben in 2023 geen nieuwe langjarige lening afgesloten.

 

Ontwikkeling	Rente bij Schatkist	kapitaalmarktrente (10 jarige lening)
1 januari 2023	1,906%	3,36%
31 december 2023	3,899%	2,86%

Liquiditeitsontwikkeling

Onze liquiditeitspositie is verbeterd gedurende 2023. Het 1e deel van 2023 zijn er nog kasgeldleningen afgesloten. Dit was in het 2e deel van 2023 niet meer nodig. De ontvangen bedragen inzake btw compensatiefonds, opvang Oekraïners en project RuNeBo zijn van invloed geweest op een positieve liquiditeitspositie. Hierdoor was het niet nodig lange financiering aan te trekken.

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rente fluctuaties. 

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2023 is dat 11,2 miljoen (131,8 miljoen x 8,5%). In het 1e deel van 2023 zijn er nog kasgeldleningen aangetrokken. In de 2e helft van 2023 was dat niet meer nodig. Hierdoor bleven we ruim onder de kasgeldlimiet.

	Omvang begroting op 1 januari 2023	131.777
1	Toegestane kasgeldlimiet	Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
	In procenten van de grondslag	8,5	8,5	8,5	8,5
	In bedragen	11.201	11.201	11.201	11.201
2	Omvang vlottende schuld
	Opgenomen gelden < 1 jaar	8.333	20.000
	Schuld in rekening-courant	11	8		71
	Gestorte gelden door derden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende schulden	8.344	20.008	0	71
3	Vlottende middelen
	Contante gelden in kas	7	7	7	6
	Tegoeden rekening-courant	3.402	15.032	8.458	13.866
	Overige uitstaande gelden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende middelen	3.409	15.039	8.465	13.872
4	Toets kasgeldlimiet (Ruimte +/Overschrijding -)	6.266	6.232	19.666	25.002

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de renterisiconorm in 2023 is hieronder weergegeven.

Stap	Variabelen renterisiconorm	2023
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	2.648
3	Renterisico (1+2)	2.648
4	Renterisiconorm	26.355
5	Ruimte onder risiconorm (+) of overschrijding risiconorm (-)	23.707
4a	Begrotingstotaal	131.777
4b	Percentage regeling	20
4 = 4a x 4b/100	Renterisiconorm	26.355

Er is in 2023 geen lange financiering aangetrokken en er hebben alleen reguliere aflossingen van de bestaande leningportefeuille plaatsgevonden. Er bleef daarom voldoende ruimte onder de risiconorm.

Koersrisico's
Koersrisico’s worden gelopen op deelneming door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2023 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, AGEM. BNG Bank, Alliander, de Laarberg.

Er is geen daling in de waarde van de aandelen geweest in 2023

Kredietrisico's
Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

Hieronder een overzicht van de verstrekte leningen in 2023.

 

Overzicht verstrekte leningen bedragen x € 1.000	stand per 1-1-2023	stand per 31-12-2023
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen	5.148	5.148
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	7.372	3.516
Leningen aan deelnemingen	22.802	22.802
Leningen aan overige verbonden partijen	7.360	7.959
Overige langlopende leningen	4.426	4.276
Leningen aan openbare lichamen	2.740	1.648
Totaal	49.920	45.421

Liquiditeitsrisico's
De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico's
Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie. 
De werkelijke rentelasten in 2023 waren € 1.233.284. Hieronder de stand van de lening portefeuille begin en eind 2023

 

Lening (x € 1.000)	Looptijd	Rente	Saldo 1-1-2023	Aflossing	Saldo 31-12-2023
BNG Bank	25 jaar lineair	2.990	39.559	1.648	37.911
BNG Bank	10 jaar lineair	-0.05	8.000	1.000	7.000
BNG Bank	5 jaar fixed	0.5	10.000		10.000
Totaal			57.559	2.648	54.911

Rentebaten
De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

• personeelshypotheken: € 45.180
• verstrekte leningen: € 1.284.000

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaal financiering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

Grondexploitatie

De aan de grondexploitatie doorberekende rente is conform de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2023 is deze 1%.

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage. Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. De afwijking tussen de werkelijke en toegerekende rentelasten is meer dan 25% van de werkelijke lasten. Daarom is er een herberekening doorgevoerd van de toe te rekenen rente. In de herberekening is een percentage van 0 % toegepast. (In de begroting 2023 is een percentage van 0,3 % aangehouden). 

Renteresultaat
Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

 

Schema rentetoerekening Jaarrekening	2023
Externe rente korte en lange financiering	1.443.937
Externe rentebaten	-1.703.943
Saldo rentelasten en rente baten	- 260.006
Toerekening bijzondere rentes:
Rente grondexploitatie	14.751
Rentebaten projectfinanciering
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente	14.751
Saldo door te rekenen externe rente	-274.757
Rente eigen vermogen	0
Rente voorzieningen	0
Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente	-274.757
Werkelijk aan taakvelden toegerekend	345.407
Renteresultaat op taakveld Treasury	-620.164