Financiering

'Geld lenen kost geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2020 en het treasurystatuut 2018.

Verwachte renteontwikkeling
De Europese Centrale Bank (ECB) geeft aan nog steeds te willen zorgen voor een gunstig financieringsklimaat. Dit impliceert dat het de bedoeling is dat de rente de komende jaren laag blijft. De ECB blijft een ruim monetair beleid voeren. Zowel de interbancaire als lange rentetarieven blijven laag volgens de prognose. In de tabel hieronder een gemiddelde verwachting van een aantal systeembanken. (bron: Thesor Marktperspectief aug. 2020).

 

Ontwikkeling	3 maands euribor	10 jaars rente
Huidige situatie	-0,54%	-0,04%
Verwachting over 1 jaar	-0,54%	0,07%

Verwachte liquiditeitsontwikkeling
In de liquiditeitsplanning is een daling van ongeveer 40 miljoen euro te zien over 2022. Dit is een forse daling die met name wordt veroorzaakt door uitgaven op geplande investeringen (o.a. investeringen in onderwijs, sport en niet uitgevoerde investeringen uit 2021. Omdat er sprake is van een grote stijging van de financieringsbehoefte is dit niet alleen op te vangen met het aantrekken van kort geld (we zouden de kasgeldlimiet dan overschrijden). Daarom verwachten we ook een lange financiering van 20 miljoen euro aan te trekken in 2022. Gezien de verwachte renteontwikkeling (constant laag) zullen de extra rentelasten niet hoog zijn. Bij de verwachte rentestanden levert kort financieren extra rentebaten op.

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

 

Rente risico
Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rente fluctuaties.

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2022 is dat: € 10,9 miljoen (€ -127.160.000 x 8,5%). Gezien de zeer lage en soms zelf negatieve rente op kortlopend geld wordt bij de financiering zo veel mogelijk gebruikgemaakt van de ruimte onder de kasgeldlimiet.

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de renterisiconorm is in onderstaand overzicht weergegeven.

Stap	Variabelen renterisiconorm	2022	2023	2024	2025
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	4.648	4.648	4.648	4.648
3	Renterisico (1+2)	4.648	4.648	4.648	4.648
4	Renterisiconorm	25.432	24.290	23.284	23.247
5	Ruimte onder risiconorm (+) of overschrijding risiconorm (-)	20784	19642	18636	18599
4a	Begrotingstotaal	127.160	121.452	116.419	116.234
4b	Percentage regeling	20	20	20	20
4 = 4a x 4b/100	Renterisiconorm	25.432	24.290	23.284	23.247

Hierbij is rekening gehouden met een aan te trekken lening van 20 miljoen euro in 2022 (aflossingstermijn: 10 jaar). Ook dan blijft er voldoende ruimte onder de risiconorm.

Koersriscico's
Koersrisico’s worden gelopen op deelneming door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2020 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, AGEM. BNG Bank, Alliander, de Laarberg.

De koersrisico’s op deze deelnemingen worden laag ingeschat.

Kredietrisico's
Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

Hieronder een overzicht van de verwachting van de verstrekte leningen in 2022.

Overzicht verstrekte leningen bedragen x € 1.000	Verwachte stand per 1-1-2022	Verwachte stand per 31-12-2022
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen	5.148	5.148
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	6.879	6.879
Leningen aan deelnemingen	20.000	20.000
Leningen aan overige verbonden partijen	7.766	7.766
Overige langlopende leningen	6.602	5.943
Leningen aan openbare lichamen	3.180	2.138
Totaal	49.647	48.988

Liquiditeitsrisico's
De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico's
Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie.
In de begroting is een bedrag opgenomen van € 1.782 voor verwachte rentelasten. Hieronder de verwachte stand van de lening portefeuille begin en eind 2021.

 

Lening (x € 1.000)	Looptijd	Rente	Saldo 1-1-2022	Aflossing	Saldo 31-12-2022
BNG Bank	25 jaar lineair	2.990	41.207	1.648	39559
BNG Bank	10 jaar lineair	-0.05	9.000	1.000	8000
Nieuwe lening	10 jaar lineair	0.5			20.000
Totaal			50.207	2.648	67.559

Rentebaten
De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

• personeelshypotheken: 65.000
• verstrekte leningen: 672.000

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaal financiering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

Grondexploitatie
De aan de grondexploitatie doorberekende rente is volgens de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2022 is deze ongeveer 1,8%.

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage.
Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. Voor 2022 rekenen we met een percentage van 0,5.

Renteresultaat
Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

Schema rentetoerekening Begroting	2022	2023	2024	2025
Externe rente korte en lange financiering	1.254.757	1.254.757	1.254.757	1.254.757
Externe rentebaten	737.000	370.000	151.000	133.000
Saldo rentelasten en rente baten	517.757	884.757	1.103.757	1.121.757
Toerekening bijzondere rentes:
Rente grondexploitatie	46.688	46.688	46.688	46.688
Rentebaten projectfinanciering
Aan taakvelden toe te rekenen externe rente	46.688	46.688	46.688	46.688
Saldo door te rekenen externe rente	471.069	838.069	1.057.069	1.075.069
Rente eigen vermogen	0	0	0	0
Rente voorzieningen	0	0	0	0
Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente	471.069	838.069	1.057.069	1.075.069
Werkelijk aan taakvelden toegerekend	765.884	765.884	765.884	765.884
Renteresultaat op taakveld Treasury	-294815	72185	291185	309185