1. Transitie van de woningmarkt (5 miljoen euro)
a. Integrale wijkaanpak
In het collegeprogramma van gemeente Berkelland 2018-2022 is de volgende opgave benoemd: ‘De komende jaren gaan we actief aan de slag met een integrale wijkaanpak voor zowel de transformatie van de bestaande woningvoorraad (verduurzaming, levensloopbestendig) als het toekomstbestendig (klimaat) maken van de wijken’.
De Lokale Woonvisie Berkelland geeft aan dat we streven naar woningen die aantrekkelijk zijn, zowel voor de huidige als toekomstige bewoners. Meer variatie in woonvormen, kwaliteit en prijsklassen is nodig om voor alle inwoners passende en fijne woonruimte beschikbaar te hebben. De meeste woningen die in 2050 in Berkelland zullen staan, zijn er nu al. Een toekomstgerichte wijk houdt niet op bij de woningen. Een toekomstbestendige wijk is goed bereikbaar, vitaal, veilig, op weg naar aardgasvrij, geschikt voor jong en oud, met en zonder beperkingen, zonder wateroverlast of hittestress en mét duurzaam vervoer. Dit vraagt om een integrale aanpak, waarin alle belanghebbenden samenwerken. Participatie is een belangrijke pijler voor het planproces.
Wijk Neede Noordoost
In de jaarlijkse prestatieafspraken tussen ProWonen en gemeente is vastgelegd, dat op korte termijn een wijk aan de beurt is voor een integrale wijkaanpak. Na een gezamenlijke analyse van de kernen is naar voren gekomen dat de wijk Neede Noordoost hiervoor in aanmerking komt:
- In deze wijk ligt er voor ProWonen de opgave om voor 2030 187 huurwoningen te verduurzamen en te renoveren.
- In deze wijk is onderhoud aan het riool en de wegen door de gemeente de komende jaren noodzakelijk.
- De wijk kent een mix van huurwoningen/particuliere woningen en rijtjeswoningen/vrijstaande woningen uit diverse bouwjaren. Door met de integrale wijkaanpak te starten in deze wijk doen wij in de breedte leerzame ervaringen op voor de toekomstige wijkaanpakken in andere wijken in Berkelland.
- In de wijk is op dit moment weinig groen en ruimte voor spelen en ontmoeten aanwezig.
- In de wijk staan veelal wat oudere woningen en er wonen relatief veel ouderen. Een wijkaanpak is nodig om ook voor de toekomst een aantrekkelijke wijk te blijven voor diverse doelgroepen en leeftijden.
- In deze wijk liggen veel verbeterkansen voor een meer toekomstbestendige inrichting. Bijvoorbeeld een meer klimaatrobuuste inrichting (wateroverlast, droogte, hitte), verbeteren van verkeerssituatie en parkeren, het verhogen van de aantrekkelijkheid van de openbare ruimte en het algemene straatbeeld.
- Vanuit de huurders is behoefte aan investeringen in de verschillende woningcomplexen.
- Vanuit de wijkanalyse door bureau Companen en diverse data blijkt dat enkele sociale en economische kenmerken van deze wijk om aandacht vragen (o.a. de vergrijzing en zelfredzaamheid van inwoners).
Verbeteropgaven en doelen van de integrale wijkaanpak:
In de wijk Neede Noordoost zien we verbeteropgaven op drie terreinen:
A. Stedenbouwkundig/openbare ruimte (boven- en ondergronds), waaronder:
- verbetering van de stedenbouwkundige structuur en het straatbeeld;
- onderhoud van wegen, riolering, openbaar groen;
- het creëren van ruimte in de wijk voor groen/spelen/parkeren;
- voorsorteren op klimaatverandering door een klimaat robuuste inrichting.
B. Verduurzamen en toekomstbestendig maken van woningen, waaronder:
- het stimuleren van particuliere eigenaren om hun woning gereed te maken voor de toekomst. De schil van de woning is goed geïsoleerd (minimaal energielabel B);
- verduurzamen van de sociale woningvoorraad naar energielabel A of B.
C. Sociale wijkontwikkeling.
De aandachtspunten op het gebied van sociale wijkontwikkelingen zullen in de periode tot eind 2021/begin 2022 verder in beeld worden gebracht, door in gesprek te gaan met inwoners uit de wijk. Gedacht wordt onder andere aan prettig blijven wonen in de wijk, ook als je ouder wordt.
Voor alle drie de verbeteropgaven vinden het komende half jaar tot een jaar verdiepende onderzoeken plaats. Op basis van de resultaten van deze verkennende onderzoeken wordt een concreet uitgewerkt plan van aanpak opgesteld.
Fasering/planning
De integrale aanpak van de wijk Neede Noordoost is een proces van circa 10 jaar. We starten met een aantal verdiepende onderzoeken die in de eerste fase van de wijkaanpak worden opgepakt. Dat moet er in resulteren dat er eind 2021/begin 2022 meer duidelijkheid is over de precieze opgave, hoe we dat goed kunnen organiseren en welk budget nodig is.
Financiering
De realisatie van de integrale wijk zal een periode van ca. 10 jaar in beslag nemen (incl. planvorming en voorbereiding). Voor de financiering maken we een meerjarenbegroting en een jaarplanning/jaarbegroting, die steeds wordt geactualiseerd.
Cofinanciering
Eventuele mogelijkheden voor cofinanciering worden in het (nog op te stellen) plan van aanpak van deze wijkaanpak verder uitgewerkt. We zijn op zoek naar subsidiemogelijkheden voor de verduurzaming en het levensloopgeschikter maken van de particuliere woningen. Daarnaast zoeken we naar cofinanciering voor verbetering van de openbare ruimte en klimaatadaptatie. Prowonen heeft bestuurlijk vastgesteld om fors in de wijk te willen investeren.
Voorstel gemeentelijke financiering
In het collegeprogramma is een budget van € 4.675.000 voor de integrale wijkaanpak opgenomen. Het voorstel is om dit bedrag in de perspectiefnota 2022 te reserveren voor de wijkaanpak in Neede Noordoost. Dit in afwachting van de resultaten van de verdiepende onderzoeken en de verkenning naar subsidiemogelijkheden. Het komende jaar zal duidelijkheid geven over het totaalbudget dat noodzakelijk is voor de integrale wijkaanpak. Het budget zal gebruikt worden voor alle drie de verbeteropgaven die we zien in de wijk. Het voorstel is om volgend jaar (perspectiefnota 2023) terug te komen met een aanvraag voor het definitieve bedrag om dit meerjarige project te kunnen realiseren.
De kosten voor de inrichting van de openbare ruimte inclusief groen, riolering, parkeren en het afkoppelen van het regenwater in dit deel van de wijk Neede Noordoost bedragen circa 6 - 6,5 miljoen euro (gefaseerd tussen 2024 en 2029). Circa 60% van deze kosten kunnen worden gedekt vanuit het rioleringsfonds. Voor 40% van de kosten is er op dit moment nog geen dekking. Dit zal ook meegenomen worden in het voorstel in de perspectiefnota 2023.
b. Woonbehoefteonderzoek inwoners grote kernen
In augustus is een grote enquête uitgevoerd. Hieraan hebben 1.460 inwoners deelgenomen. Het plan was om de individuele- en groepsgesprekken te houden in oktober in alle vier grote kernen. In verband met Covid-19 hebben de individuele- en groepsgesprekken online en telefonisch plaatsgevonden. Het project is in januari 2021 afgerond. De enquête, individuele- en groepsgesprekken hebben ons inzicht gegeven in de woonwensen van de verschillende doelgroepen in de grote kernen. Dit levert input voor het woningbouwprogramma en de aanpak voor de bestaande woningvoorraad. Kosten hiervoor waren een stuk lager dan geraamd. Er was € 125.000 geraamd. Er was uiteindelijk ongeveer € 14.000 noodzakelijk. Dit omdat we als organisatie veel zelf hebben gedaan en doordat er uit noodzaak alleen online en telefonische gesprekken zijn gevoerd.
c. Ondersteuning voor versnelling nieuwe woningbouwplannen
Voor de ondersteuning van de versnelling van de nieuwe woningbouwplannen is er
€ 200.000 gereserveerd. In 2020 ging het nog zonder dit budget. Maar met de nog grote uitdaging die gesteld is eind 2020, zal dit in 2021 wel gebeuren. Er zijn een groot aantal woningbouwinitiatieven met kleine aantal woningen per project. Dit kost veel capaciteit. We zetten hiervoor extra ondersteuning in om te zorgen dat ze ook gerealiseerd worden.
2. Sloopfonds woningen (€ 1 miljoen)
In 2019 en 2020 hebben wij een onderzoek gedaan naar het sloopfonds voor woningen. In de perspectiefnota 2021 is besloten geen transformatiefonds op te stellen om sloop van woningen in de toekomst te bekostigen.