Financiering

'Geld lenen kost meestal geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2020 en het treasurystatuut 2018.

Renteontwikkeling
Een belangrijk onderdeel voor de randvoorwaarden van het Treasury beleid is de renteontwikkeling. De korte rente (3-maands euribor) is in 2021 stabiel laag (negatief) geweest. Hierdoor hebben we op de aangetrokken kasgeldleningen geld ontvangen. De lange rente (10-jaars staat) lag begin 2021 nog dicht bij de korte rente, maar heeft daarna geleidelijk een stijging ingezet en lag rond de jaarwisseling bijna op 0%.

 

Ontwikkeling	3 maands euribor	10 jaars rente
1 januari 2021	-0,546 %	-0,49 %
31 december 2021	-0,570 %	-0,03 %

Onze liquiditeitspositie heeft zich gedurende 2021 verbeterd. Begin 2021 hadden we nog een negatief banksaldo. Gedurende het jaar steeg dit saldo. We betaalden minder aflossing vanwege de herstructurering van onze lening en er zijn relatief weinig uitgaven voor investeringen gedaan.  

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

 

Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rentefluctuaties.

 

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2021 is dat: € 10,4 miljoen (€ 122,7 miljoen x 8,5%). Gezien de zeer lage (negatieve) rente op kortlopend geld hebben we d.m.v. aantrekken van kasgeldleningen gebruik gemaakt van de ruimte onder de kasgeldlimiet.

 

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm in 2021 is hierna weergegeven.

In onderstaande tabel is aangegeven hoe de aangetrokken korte leningen zich verhouden tot de kasgeldlimiet.

 

	Omvang begroting op 1 januari	122.661.000
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
1	Toegestane kasgeldlimiet
	In procenten van de grondslag	8,5%	8,5%	8,5%	8,5%
	In bedragen	10.426	10.426	10.426	10.426
2	Omvang vlottende schuld
	Opgenomen gelden < 1 jaar	13.667	18.333	4.333	8333
	Schuld in rekening-courant	515	313	483	179
	Gestorte gelden door derden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende schuld	14.182	18.646	4.816	8.512
3	Vlottende middelen
	Contante gelden in kas	5	4	6	6
	Tegoeden in rekening-courant	5.655	10.109	9.796	10.545
	Overige uitstaande gelden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende middelen	5.660	10.113	9.802	10.551
4	Toets kasgeldlimiet
	Totaal netto vlottende schuld (2-3)	8.522	8.533	-4.986	-2.039
	Toegestane kasgeldlimiet	10.426	10.426	10.426	10.426
	Ruimte (+)/Overschrijding(-) (1-4)	1.904	1.893	15.412	12.465

De kasgeldlimiet is in 2021 niet overschreden.

Stap	Variabelen renterisico(norm)	Bedragen x € 1.000
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	42.207
3	Renterisico (1+2)	42.207
4	Renterisiconorm	24.532
5a = (4>3)	Ruimte onder risiconorm
5b = (4<3)	Overschrijding renterisiconorm	-17.675
	Berekening Renterisiconorm
4a	Begrotingstotaal	122.661
4b	Percentage regeling	20
4=4a x (4b/100)	Rente risiconorm	24.532

We hebben in 2021 de renterisiconorm overschreden.  De oorzaak ligt in de herstructurering van  een lening van 42,2 miljoen euro tegen een rentepercentage van 4,58%.  Deze lening is afgelost en er is een nieuwe lening afgesloten voor hetzelfde bedrag tegen een percentage van 2,99% met een looptijd van 25 jaar. 

Koersrisico’s worden gelopen op deelnemingen door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2021 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, AGEM, BNG Bank, Alliander en de Laarberg.

 

De koersrisico’s op deze deelnemingen worden laag ingeschat. In 2021 hebben zich geen ontwikkelingen voorgedaan die de koers van de aandelen negatief heeft beïnvloed.

Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

 

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

 

Hieronder een overzicht van de saldo's van de verstrekte leningen 1/1 en 31/12 2021.

Overzicht verstrekte leningen (bedragen x € 1.000)	1 januari 2021	31 december 2021
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	5.742	7.342
Leningen aan deelnemingen	20.000	22.802
Leningen aan overige verbonden partijen	7.872	7.300
Overige langlopende leningen	7.287	5.542
Leningen aan openbare lichamen	4.205	3.815
Totaal	45.178	46.873

De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie.
In  2021 zijn de rentelasten € 1,3 miljoen. Hieronder de stand van de leningportefeuille begin en eind 2021.

 

Leningen x € 1.000	Looptijd	Rente	Saldo 1 januari 2021	Aflossing	Opname	Saldo 31 december 2021
BNG Bank	30 jaar lineair	4,580	41.207	41.207		0
BNG Bank	25 jaar lineair	2,99	0		41.207	41.207
BNG Bank	10 jaar lineair	-0,05	10.000	1.000		9.000
Totaal			51.207	42.207	41.207	50.207

De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

 

personeelshypotheken  €    67.350
verstrekte leningen:        € 792.256

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaalfinanciering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

 

Grondexploitatie
De aan de grondexploitatie doorberekende rente is volgens de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2021 is deze 1,49%.

 

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage.
Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. De afwijking tussen de werkelijke en toegerekende rentelasten is meer dan 25% van de werkelijke lasten. Daarom is er een herberekening doorgevoerd van de toe te rekenen rente. In de herberekening is een percentage van 0,31% toegepast. (In de begroting 2021 is een percentage van 1% aangehouden)

Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

 

Schema rentetoerekening bedragen x € 1.000
Externe rente korte en lange financiering		1.273
Externe rentebaten		-860
Totaal door te rekenen externe rente		413
Rente grondexploitatie		66
Rente projectfinanciering
Totaal direct toe te rekenen rente		66
Saldo door te rekenen externe rente		347
Rente eigen vermogen
Rente voorzieningen
Totaal aan taakvelden toe te rekenen rente		347
Werkelijk aan taakvelden toegerekend		1.076
Renteresultaat op taakveld Treasury		-729