Jaarrekening

Inleiding
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Indien er sprake is van her-rubricering dan is hier melding van gemaakt in de toelichting en zijn de vergelijkende cijfers aangepast.
Er is een nieuwe financiële verordening vastgesteld waarin onder andere de volgende wijzigingen zijn doorgevoerd:
* start afschrijving na jaar ingebruikname (vanaf 2018)
* investeringen kleiner dan € 20.000 niet activeren (stelselwijziging)
* vast rentepercentage bij individuele investeringen verwijderen
* verschil gemaakt in rubricering economisch en maatschappelijk nut

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarden.
De baten en lasten worden toegekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico´s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden als last genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als baten genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt.

Balans
Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in maximaal 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan na het jaar van ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Kosten van disagio worden niet geactiveerd.

Activa van derden zijn gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met de afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven maximaal gelijk aan de afschrijvingsduur van de activa die door de betreffende derden wordt gehanteerd.

Materiële vaste activa met een economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Investeringen worden na het jaar van ingebruikneming lineair afgeschreven over de verwachte gebruiksduur. Op grondbezit, niet zijnde sportvelden, met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken.

Ingevolge de financiële verordening schrijven we lineair af. Bij wijzigingen in de gehanteerde afschrijvingstermijnen blijven de termijnen voor in het verleden gepleegde investeringen intact voor zover niet anders wordt besloten. Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan twintigduizend euro worden niet geactiveerd, uitgezonderd gronden en terreinen. Deze laatst genoemden worden altijd geactiveerd.

De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs. De percelen waarvan de erfpacht eeuwigdurend is afgekocht zijn tegen een geringe registratiewaarde opgenomen. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut worden geactiveerd en lineair afgeschreven.

De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. 

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen uitgezette gelden zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV´s en BV´s ('kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen' in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering gelukkig niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs.

Vlottende activa
Voorraden
De als 'onderhanden werken' opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Rekening houden met de 'Percentage of Completion'. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht.

Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Eventuele voorziening voor oninbaarheid wordt in mindering gebracht op de vorderingen.

Liquide middelen en overlopende posten
Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Vaste passiva
Reserves
Naast de algemene reserve zijn er diverse reserves gevormd die voor een specifiek doel bestemd zijn. Het muteren van reserves vindt plaats op aangeven van de raad. Alle mutaties op reserves lopen via het taakveld mutaties reserves.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting of het voorzienbare verlies.

De pensioenverplichting voor de wethouders is echter op contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd."

Vaste schulden
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rente typische looptijd van langer dan één jaar.

Vlottende passiva
De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Waarborgen en garanties
Van de leningen waar de gemeente borg of garant voor staat, is het totaalbedrag van de geborgde of gegarandeerde schuldrestanten per einde jaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

ACTIVA	Ultimo 2019		Ultimo 2018
Vaste activa
Immateriële vaste activa		185		4
Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio
Kosten onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief	182		4
Bijdragen aan activa in eigendom van derden	3
Materiële vaste activa		100.043		98.079
In erfpacht uitgegeven gronden	68		70
Investeringen met economisch nut	42.470		43.341
Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven	32.484		31.981
Investeringen in openbare ruimte met maatschappelijk nut	25.021		22.688
Financiële vaste activa		48.072		46.955
Kapitaalverstrekking aan:
Deelnemingen	735		735
Gemeenschappelijke regelingen	72		72
Overige verbonden partijen	5.933		5.142
Leningen aan:
Openbare lichamen art. 1a wet fido	5.213		6.203
Woningbouwcorporaties
Deelnemingen	20.012		20.012
Overige verbonden partijen	7.661		5.151
Overige langlopende leningen	8.446		9.640
Uitzettingen in 's Rijks schatkist > 1jaar
Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier > 1 jaar
Overige uitzettingen > 1 jaar
Totaal vaste activa		148.300		145.038
Vlottende activa
Voorraden		2.796		2.855
Grond- en Hulpstoffen
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie	4.325		4.554
Gereed product en handelsgoederen	-1.528		-1.700
Vooruitbetalingen
Uitzettingen < 1 jaar		17.862		18.557
Vorderingen op openbare lichamen	8.628		6.161
Verstrekte kasgeldleningen aan openbare lichamen art.1a wet fido
Overige verstrekte kasgeldleningen
Uitzettingen in 's Rijks schatkist < 1 jaar	3.434		4.739
Rekening-courantverhouding met het Rijk
Rekening-courantverhouding met niet-financiële instellingen	4.970		5.810
Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier < 1 jaar
Overige vorderingen	830		1.846
Overige uitzettingen < 1 jaar
Liquide middelen		862		691
Kas- en Banksaldi	862		691
Overlopende activa		8.337		9.869
Nog te ontvangen voorschotbedragen door voorfinanciering met specifiek bestedingsdoel van:
Europese overheidslichamen
Het Rijk	758		258
Overige Nederlandse overheidslichamen	1.962		226
Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen	5.617		9.385
Totaal vlottende activa		29.857		31.971
Totaal generaal		178.157		177.010
Recht op verliescompensatie krachtens de wet op de Vennootschapsbelasting 1969		nvt		nvt
PASSIVA	Ultimo 2019		Ultimo 2018
Vaste passiva
Eigen vermogen		94.647		94.362
Algemene reserve	21.497		37.581
Bestemmingsreserves	66.182		58.455
Gerealiseerd resultaat	6.969		-1.675
Voorzieningen		11.057		12.385
Voorziening voor verplichtingen en verliezen	5.197		5.082
Voorziening voor risico's
Voorziening voor het gelijkmatig verdelen van lasten
Voorziening voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven	5.860		7.303
Vaste schulden > 1 jaar		43.954		46.702
Obligatieleningen
Onderhandse leningen van:
Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen
Binnenlandse banken en overige financiële instellingen	43.954		46.702
Binnenlandse bedrijven
Openbare lichamen als bedoeld in art.1a wet fido
Overige binnenlandse sectoren
Buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren
Door derden belegde gelden
Waarborgsommen
vooruitontvangen bedragen > 1 jaar
Totaal vaste passiva		149.659		153.448
Vlottende Passiva
Netto vlottende schulden < 1 jaar		16.467		9.234
Kasgeldleningen bij openbare lichamen art. 1a wet fido
Overige kasgeldleningen	11.700		6.400
Banksaldi	1.015
Overige schulden	3.752		2.834
Overlopende passiva		12.031		14.329
Verplichtingen die in een volgend jaar tot betaling komen	6.437		6.902
Ontvangen voorschotten voor uitkeringen met specifiek bestedingsdoel van:
Europese overheidslichamen
Het Rijk	828		374
Overige Nederlandse overheidslichamen	2.106		1.224
Overige vooruitontvangen bedragen voor volgend begrotingsjaar	2.660		5.829
Totaal vlottende passiva		28.498		23.563
Totaal generaal		178.157		177.010
Gewaarborgde geldleningen	70.504			69.275

Immateriële vaste activa
De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in:
					(Bedragen x € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio
Kosten van onderzoek en ontwikkeling					182		4
Bijdragen aan activa in eigendom van derden					3		-
Totaal					185		4
Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2019:
			(Bedragen X € 1.000)
		Boekwaarde 1-1-2019	Correctie beginbalans	Investeringen	Desinves-teringen	Af-schrijvingen	Bijdragen derden /Af-waarderingen	Boekwaarde 31-12-2019
Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio
Kosten van onderzoek en ontwikkeling		4	65	119		5		182
Bijdragen aan activa in eigendom van derden				3				3
Totaal		4	65	122		5		185
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
In erfpacht uitgegeven gronden					68		70
Investeringen met een economisch nut					42.470		43.341
Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven					32.484		31.980
Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut					25.021		22.688
Totaal					100.043		98.079
De volgende herrubriceringen op de beginbalans zijn doorgevoerd:
€ 65.000 van overige Materiële vaste activa met economisch nut naar kosten onderzoek en ontwikkeling (IVA)
€ 192.000 van bedrijfsgebouwen economischnut naar overige langlopenden leningen
€ 331.000 van grond, weg en waterbouwk. Werken maatschappelijk nut naar ecomisch nut dekking door heffing
€ 32.000 van strategische gronden (grond en hulpstoffen) naar strategische gronden (voormalig NIEGG)
De volgende stelselwijziging is doorgevoerd (zie opmerking grondslagen): investeringen kleiner dan € 20.000,= niet activeren
Financiële gevolgen van deze wijziging: Dit geeft een last van € 596.000 via een verlaging van de stelpost ICT investeringen (€ 74.000) en een lagere dotatie voorziening riolering (€ 80.000) geeft deze stelselwijziging per saldo een negatief resultaat van € 442.000
Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de erfpachtgronden weer:
	(Bedragen X € 1.000)
		BW 1-1-2019	Vermeer- deringen	Vermin- deringen	Desinves-teringen	Af-schrijvingen	Bijdragen derden /Af-waarderingen	Boekwaarde 31-12-2019
Erfpachtgronden		70		2				68
Totaal		70		2				68
Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer:
	(Bedragen X € 1.000)
	Boekwaarde 1-1-2019	Correctie Beginbal.	Vermeerde- ringen	Verminde- ringen	Desinves-teringen	Af-schrijvingen	Bijdragen derden /Af-waarderingen	Boekwaarde 31-12-2019
Gronden en terreinen	4.553		280			24		4.808
Gronden en terreinen, Dekking d.m.v. heffingen	78					5		73
Woonruimten	239		46					285
Woonruimten, Dekking d.m.v. heffingen	3					3		0
Gebouwen	31.882	-192	381	67		1.238		30.768
Gebouwen, Dekking d.m.v. heffingen	4					2		2
Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken	11		5					16
Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken, Dekking d.m.v. heffing	31.686	331	2.005	584		1.628		31.810
Vervoermiddelen	1.238		219			200	8	1.248
Machines, apparaten en installaties	3.301		283			576		3.008
Machines, apparaten en installaties, Dekking d.m.v. heffing	13					3		10
Overige materiële vaste activa	856	-65	613	18		310		1.077
Overige materiële vaste activa, Dekking d.m.v. heffing	198		419			27		589
Strategische gronden (voorm. NIEGG)	884	32						916
Strategische gronden (voorm. Grond en hulpstoffen)	376	-32						344
-	75.321	75	4.251	669		4.016	8	74.954
De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop:
	(Bedragen X € 1.000)
	BW 1-1-2019	Correctie Begingbal.	Vermeer- deringen	Vermin- deringen	Desinves-teringen	Af-schrijvingen	Bijdragen derden /Af-waarderingen	BW 31-12-2019
Gronden en terreinen
Gebouwen
Grond-, weg-, en waterbouwkundige werken	22.616	-331	3.340	-286		916		24.996
Machines, apparaten en installaties	7					0		6
Ov. materiële vaste activa	65					46		19
Totaal	22.688	-331	3.340	-286		962		25.021
Financiële vaste activa
Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2019 wordt in onderstaand overzicht weergegeven:
		(Bedragen X € 1.000)
		BW 1-1-2019	Correctie Beginbalans	Investeringen	Desinves-teringen	Aflossing- en/ Af- schrijvingen	Afwaar- deringen	Boekwaarde 31-12-2019
Kapitaalverstrekkingen aan:
Deelnemingen		735						735
Gemeenschappelijke regelingen		72						72
Overige verbonden partijen		5.142		4.607		3.816		5.933
		5.949		4.607		3.816		6.740
Leningen aan:
Openbare lichamen (art. 1 fido)		6.203				990		5.213
Woningbouwcorporaties
Deelnemingen		20.012						20.012
Overige verbonden partijen		5.151		3.277		767		7.661
		31.366		3.277		1.758		32.886
Overige langlopende leningen
Overige langlopende leningen		9.640	192	11		1.397		8.446
Uitzettingen in schatkist > 1 jaar
Uitzettingen Ned. Schuldpapier > 1 jaar
Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar
		9.640	192	11		1.397		8.446
Totaal		46.955	192	7.895		6.970		48.072
Kapitaalverstrekkingen aan:
De investeringen en aflossingen verantwoord onder kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen betreft de rekeningcourant positie bij de Svn voor verschillende regelingen
Leningen aan:
De aflossing onder openbare lichamen (art 1 fido) heeft betrekking op de lening van de V.N.O.G. Onder overige verbonden partijen is het bedrag vermeld dat bij de deelnemers van de Svn leningen uitstaat.
Overige langlopende leningen:
De aflossing verantwoord onder de overige langlopende leningen heeft voornamelijk betrekking op leningen aan het personeel inzake de woningfinanciering.

Vlottende Activa
Voorraden
De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Grond- en hulpstoffen
Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie					4.987		5.286
Voorziening voor mogelijk verliesgevende exploitaties					-663		-732
Voorziening waardering voorraden					-1.528		-1.721
Gereed product en handelsgoederen							22
Vooruitbetalingen
Totaal					2.796		2.855
-
Voorziening naar aanleiding van demografische ontwikkelingen.
De gemeente Berkelland heeft zich ten doel gesteld om in de jaren 2010 tot 2025 maximaal 635 woningen toe te laten voegen aan de woningvoorraad. In 2015 is de Regionale Woonagenda voor de periode 2015-2025 vastgesteld. Daarbij is ingezet op 10% verlaging van het aantal woningen tot 570. Dit heeft afgelopen jaren gevolgen gehad voor de keuzes in de woningbouwprogramma's en daarvoor geschikte locaties. In december 2016 is de Lokale woonagenda vastgesteld. In lijn met deze kaders zijn voor de vier grote kernen Structuurvisies Wonen 2017-2025 vastgesteld waarin de gewenste ontwikkeling van nieuwbouwlocaties is opgenomen. Om tot een verantwoorde afweging en prioritering van plannen te komen hebben de gemeenten in de regio in 2019 kwalitatieve toetsingscriteria voor woningbouw vastgesteld. Deze criteria geven ruimte aan (extra) nieuwbouw ten opzichte van de eerdere uitgangspunten, mits het plan bijdraagt aan het oplossen van de mismatch in de bestaande voorraad. Het accent ligt daarbij op: behoefte, transformatie en inbreiding. Ook bestaande plannen zullen worden herbeoordeeld aan de hand van de geactualiseerde regionale en lokale criteria.
-
Op welke wijze en voor welke plannen deze afwegingen effect zullen hebben is op dit moment niet volledig uitgekristaliseerd. Gemeentelijke plannen waarvan de uitvoering door de demografische ontwikkelingen onzeker is, zullen moeten worden afgewaardeerd. Daarvoor is in 2010 een voorziening gevormd van 5 miljoen euro. Eind 2019 bedraagt deze voorziening nog € 1.528.151.
Eventuele schadeclaims die ontstaan doordat particuliere ontwikkelaars minder woningen kunnen bouwen zijn niet in deze voorziening meegenomen. De hoogte van de claims is afhankelijk van de planstatus, de onderhandelingsresultaten, uitkomsten van juridische procedures en mogelijke compensatie door hogere overheden. Deze claims vormen een risico. In de paragraaf Grondbeleid is dit aspect onder Overige risico's benoemd.
Verloop boekwaarde onderhanden werk (bedragen in € 1.000)
De boekwaarde van de bouwgronden in exploitatie bedroeg per 31 december 2019 € 4.987.113. Van het verloop in 2019 is het volgende overzicht te geven:
		Boekwaarde 01-01-2019	Uitgaven	Inkomsten	Resultaat-neming (winst = -)	Boekwaarde 31-12-2019	Voorziening 31-12-2019	Balans per 31-12-2019 (BW - Vzg)
Bedrijventerreinen
Overberkel 4 Borculo							113	-113
Kiefte 4 Eibergen		2.605	71	303	33	2.339		2.339
Everskamp Ruurlo		1.594	43	98		1.539	450	1.089
Woongebieden
de Garver Haarlo		-37	-1		-7	-31		-31
Voormalige school Gelselaar		29	1		28	1		1
Schollenkamp Borculo
Zwilbroekseweg / Rekkenseweg Eibergen		120	6	335	-46	-163		-163
Hofrichter Eibergen		-15			-243	228		228
KTV Eibergen		-247	-3	45	79	-374		-374
Vonderman Noordijk		176	4		24	156		156
Olland Rietmolen		84	9	114	-154	133		133
Hondelinkweg Neede		247	27	431	-363	206		206
ABCTA terrein Beltrum		-304	334	106	40	-115		-115
De Mölle Haarlo		-40	-1			-41		-41
De Heuver Gelselaar		442	17			459	100	359
Leusinksbrink Ruurlo		632	93	91		634		634
Het Nieuwe Jena			14			14		14
Totaal Onderhanden Werk		5.286	615	1.523	-609	4.987	663	4.324
Boekwaarde per 31 december 2019 na verwerking resultaat						4.987
Raming nog te maken kosten ¹						3.792
Raming nog te verwachten opbrengsten						9.827
Verwacht eindresultaat exploitatie (-/- is voordelig)						-1.048
¹: Dit betreft de raming van kosten exclusief de rentelast over de verwerking van het resultaat 2019. Dit effect wordt bij het Meerjarenperspectief grondexploitaties 2020 meegenomen.

Uitzettingen korter dan één jaar
De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden:
			(Bedragen X € 1.000)
			Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Vorderingen op openbare lichamen			8.628		6.161
Verstrekte kasgeldleningen aan openbare lichamen
Overige verstrekte kastgeldleningen
Uitzettingen in 's Rijks schatkist < 1 jaar			3.434		4.739
Rekening-courantverhouding met het Rijk
Rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen			4.970		5.810
Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier < 1jaar
Overige vorderingen			830		1.846
Overige uitzettingen (Schatkistbankieren)
Totaal			17.862		18.557
De vorderingen op openbare lichamen zijn ultimo 2019 gestegen ten opzichte van 2018. Dit heeft te maken met een hogere vordering met betrekking tot het btw-compensatiefonds. De uitzettingen in 's Rijks schatkist < 1 jaar is lager. In 2019 is er geen geld geleend aan decentrale overheden. De overige vorderingen zijn gedaald
De mutaties in Rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen hebben geheel betrekking op Exploitatiemaatschappij Leusinkbrink BV. Wij zijn van mening dat er een reëel risico bestaat dat deze vordering in rekening courant op een particuliere ontwikkelaar niet (geheel) door deze vennootschap of haar aandeelhouders kan worden voldaan. De vennootschap moet haar verplichtingen aflossen uit de verkoop van kavels. Deze vertegenwoordigen eind 2018 een boekwaarde binnen de vennootschap van € 6.128.012. Als gevolg van een aantal kavelverkopen in 2019 zal deze boekwaarde eind 2019 circa € 1 miljoen lager zijn. De vordering van de gemeente op de ontwikkelaar uit hoofde van financiering bedraagt per 31 december 2019 € 4.970.372. Hiertegenover staat een gelijke verplichting van de gemeente jegens de BNG. Wij plaatsen vraagtekens bij de afzetprognoses voor woningbouwkavels en de planologische haalbaarheid van nog te ontwikkelen plandelen. Wij beschikken niet over woningmarktcijfers die de toegepaste waardering door de vennootschap onderbouwen. Op basis van de vastgestelde Structuurvisie Wonen Ruurlo 2017-2025 houden we rekening met een beperking van het aantal te bebouwen woningbouwkavels. De ontwikkelaar heeft naar aanleiding daarvan een juridische procedure in gang gezet om enerzijds onverkorte nakoming van de overeenkomst uit 2001 te bepleiten en anderzijds schade te claimen. De rechtbank heeft in haar vonnis van 17 oktober 2018 de eisen van de ontwikkelaar afgewezen voor de plandelen Zuid en Noord en niet ontvankelijk verklaard voor de fase Zoomgebied en Zone Enkeerdlaan. De ontwikkelaar heeft hiertegen hoger beroep ingesteld. De gemeente onderzoekt in het kader van de Laddertoets voor duurzame verstedelijking hoe de behoefte aan nieuwbouw van woningen zich zowel kwantitatief als kwalitatief zou moeten vertalen in haalbare bestemmingsplannen en een daarop gebaseerde realistische begroting. Ondanks tekenen van een voorzichtig herstel op de woningmarkt blijft het perspectief voor de langere termijn zorgelijk vanwege het wegvallen van de regionale vraag door een daling van het aantal huishoudens.
Voor het gemeentelijk aandeel in het risico zijn of worden de nodige maatregelen getroffen. Zo is binnen de gevormde voorziening voor demografische ontwikkelingen rekening gehouden met een verlies op de exploitatie van bouwgronden die in het bezit van de gemeente zijn. Ook is als onderdeel van de verantwoording over de gemeentelijke grondexploitatie een inschatting van de risico’s en het weerstandsvermogen gemaakt. Op basis van de goedkeurende accountantsverklaring, die door Crop registeraccountants op 24 juli 2018 bij de jaarrekening 2017 van de vennootschap is afgegeven, achten wij een afwaardering van onze vordering op de vennootschap - voor haar aandeel in het risico en aanvullend op al getroffen voorzieningen - op dit moment niet aan de orde.
Drempelbedrag Schatkistbankieren
Volgens artikel 52c van het BBV moet worden vermeld wat het drempelbedrag is voor het begrotingsjaar en het bedrag dat per kwartaal buiten 's Rijks schatkist is aangehouden. Dit is verwerkt in het overzicht hieronder.
Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (Bedragen X € 1.000)
Verslagjaar 2019
(1)	Drempelbedrag				873,8
					Kw. 1	Kw. 2	Kw. 3	Kw. 4
(2)	Kwartaalcijfers op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden				22	39	36	21
(3a) = (1)>(2)	Ruimte onder het drempelbedrag				852	835	838	853
(3b) = (2)>(1)	Overschrijding van het drempelbedrag				-	-	-	-
(1) Berekening drempelbedrag
Verslagjaar
(4a)	Begrotingstotaal verslagjaar				116.503
(4b)	Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan 500 miljoen euro				116.503
(4c)	Het deel van het begrotingstotaal dat de 500 miljoen euro niet te boven gaat				0
(1) = (4b)*0,0075 + (4c)*0,002 met een minimum van € 250.000	Drempelbedrag				874
(2) Berekening kwartaalcijfers op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen
					Kw. 1	Kw. 2	Kw. 3	Kw. 4
(5a)	Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil)				1.948	3.527	3.329	1.914
(5b)	Dagen in het kwartaal				90	91	92	92
(2) - (5a)/(5b)	Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden				22	39	36	21

Liquide middelen
Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Kassaldi					2		2
Banksaldi					860		689
Totaal					862		691

Overlopende activa
De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Nog te ontvangen bedragen EU
Nog te ontvangen bedragen van het Rijk					758		258
Nog te ontvangen overige overheid					1.962		226
Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen					5.617		9.385
					8.337		9.869

Eigen vermogen
Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Algemene reserve					21.497		37.581
Bestemmingsreserves:
Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven					2.541		2.594
Overige bestemmingsreserves					63.641		55.860
Gerealiseerde resultaat					6.969		-1.675
Totaal					94.647		94.361
Het verloop wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven.
(Bedragen x € 1.000)
			Saldo 1-1-2019	Toevoeging	Onttrekking	Bestemming resultaat	Ver-mindering ter dekking afschrijving	Saldo 31-12-2019
Algemene reserve			37.581	9.547	25.630		1	21.497
Bestuurlijke claims			9.320	29.459	3.028			35.750
Egalisatiereserve Afval			2.594		53			2.541
Egalisatiereserve investeringen			7.880				62	7.818
Algemene reserve bouwgrond-exploitatie			3.697	-478				3.219
Inkomensreserves			5.643		5.643			0
Onderhoud wegen			6.000		5.313			687
Onderwijs-huisvesting			6.966	2	60		11	6.897
Herstructurering			6.401		2.500			3.901
Nadelen decentralisaties			7.863		2.495			5.368
Hameland			2.090		2.090			0
Totaal			96.036	38.530	46.812		74	87.679
Gerealiseerde resultaat								6.969
Totaal								94.647
Onder 'Bestemming resultaat' staan de toevoegingen die voortkomen uit de bestemming van het resultaat van het vorige dienstjaar. Onder de afschrijvingen staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa. Deze afschrijvingen worden gedekt uit reserves.
Algemene reserve
Deze reserve heeft een bufferfunctie en dient in eerste instantie als weerstandscapaciteit. Als het weerstandsvermogen groter is dan 2 en de solvabiliteit groter dan 35% dan kan de reserve gebruikt worden als incidenteel dekkingsmiddel.
Bestuurlijk claims
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve bevat de gereserveerde bedragen voor dekking van genomen raadsbesluiten.
Egalisatiereserve afval
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve wordt gebruikt voor het egaliseren van tekorten en overschotten op het product afvalverwijdering en -verwerking. Door gebruik te maken van deze reserve zorgen we ervoor dat betaalde afvalstoffenheffing ook gebruikt wordt voor afvalverwijdering en inzameling.
Egalisatiereserve investeringen
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve dient ter dekking van de kapitaallasten van investeringen.
Algemene reserve bouwgrondexploitaties
Deze reserve heeft een bufferfunctie. De reserve wordt gebruikt om verliezen in de bouwgrondexploitaties op te vangen.
Inkomensreserve
Deze reserve had een inkomensfunctie. De reserve is opgeheven bij het vaststellen van de nota reserves en voorzieningen.
Onderhoud wegen
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve wordt ingezet voor het realiseren van onderhoud aan wegen.
Onderwijshuisvesting
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve wordt ingezet voor het realiseren van investeringen in en afwaarderingen van onderwijshuisvesting.
Herstructurering
De reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve wordt ingezet om kosten te dekken die voortkomen uit de herstructurering van (bouwgrond)locaties in Berkelland. Daar waar woningbouw niet meer mogelijk of gewenst is.
Nadelen decentralisaties
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve wordt ingezet om de eventuele nadelen van de decentralisaties af te dekken.
Hameland
Deze reserve heeft een bestedingsfunctie. De reserve werd ingezet om de gevolgen van de transitie en liquidatie van Hameland te dekken. De reserve is opgeheven bij de vaststelling van de nota reserves en voorzieningen.

Voorzieningen
Het verloop van de voorzieningen wordt in onderstaand overzicht weergegeven.
			(Bedragen X € 1.000)
			Saldo 1-1-2019	Toevoeging	Vrijval	Aan-wending	Saldo 31-12-2019
Voorziening pensioenen wethouders			4.473	718		326	4.865
Wachtgeld wethouders			363	-16		131	216
Voorziening Spaarverlof			88	-58			30
Afwikkeling muziekschool De Triangel			133			67	66
Personele lasten GBT			25			5	20
Voorziening riolering			7.303		593	849	5.860
Totaal			12.385	644	1.378	11.057	11.057
In de kolom vrijval zijn de bedragen opgenomen welke ten gunste van de rekening van baten en lasten zijn vrijgevallen. Alle aanwendingen van de voorzieningen zijn rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht.
Personeelsvoorzieningen
De personeelsvoorzieningen zijn in het leven geroepen om toekomstige lasten die het gevolg zijn van personele ontwikkelingen op te kunnen vangen. Het gaat met name om de lasten die voortvloeien uit mobiliteitsvoorzieningen en de lasten voor pensioenen en wachtgelden van wethouders. Met ingang van 2014 is een voorziening gevormd voor de wachtgeldverplichtingen van de voormalige medewerkers van muziekschool 'De Triangel'. Met ingang van 2016 is een voorziening gevormd voor de afbouw personeelslasten van voormalige medewerkers die in dienst zijn getreden bij het GBT.
Investeringen met economisch nut
Er is een voorziening gevormd voor rioleringsinvesteringen. De grondslag hiervan vinden we in het watertakenplan.
Voorziening riolering.
In het najaar van 2014 heeft de commissie BBV een dwingend advies gegeven de lasten voor groot onderhoud en vervanging van riolering onder te brengen in een voorziening. Naar aanleiding van dit advies is de bestemmingsreserve riolering opgeheven en zijn de middelen toegevoegd aan deze voorziening.

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar.
De onderverdeling van de in de balans opgenomen vaste schulden is als volgt:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde 31-12-2019		Boekwaarde 1-1-2019
Obligatieleningen
Onderhandse leningen:
-binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen
-binnenlandse banken en overige financiële instellingen					43.954		46.702
-binnenlandse bedrijven
-overige binnenlandse sectoren
-buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren
Door derden belegde gelden
Waarborgsommen
Totaal					43.954		46.702
In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2019.
					(Bedragen X € 1.000)
					Saldo 1-1-2019	Vermeerderingen	Aflossingen	Saldo 31-12-2019
Obligatieleningen
Onderhandse leningen:
-binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen
-binnenlandse banken en overige financiële instellingen					46.702		2.747	43.954
-binnenlandse bedrijven
-overige binnenlandse sectoren
-buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren
Door derden belegde gelden
Waarborgsommen
Vooruitontvangen bedragen > 1 jaar
Totaal					46.702		2.747	43.954
Onderhandse leningen:
De totale rentelast voor 2019 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 2.068.686.

Netto vlottende schulden < 1 jaar
De in de balans opgenomen netto vlottende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Kasgeldleningen bij openbare lichamen Art 1a fido
Kasgeldleningen					11.700		6.400
Banksaldi					1.015
Schulden aan openbare lichamen					19		31
Overige schulden					3.733		2.803
Totaal					16.467		9.234

Overlopende passiva
De in de balans opgenomen overlopende passiva kunnen als volgt gespecificeerd worden:
					(Bedragen X € 1.000)
					Boekwaarde per 31-12-2019		Boekwaarde per 1-1-2019
Verplichtingen					6.437		6.902
Vooruitontvangen bedragen EU
Vooruitontvangen bedragen van het Rijk					828		374
Vooruitontvangen bedragen van overige overheden					2.106		1.224
Overige vooruitontvangen bedragen tbv volgend begrotingsjaar					2.660		5.829
Totaal					12.031		14.329
Vooruitontvangen bedragen
Onderstaand een overzicht het verloop uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel:
Vooruitontvangen bedragen van het Rijk					stand 1/1	bij-boeking	afboeking	stand 31/12
Niet bestede specifieke uitkering onderwijs achterstandenbeleid					25	126		151
Vooruitontvangen bedragen van overige overheden					stand 1/1	bij-boeking	afboeking	stand 31/12
Functievermenging locatie Kolkman Gelselaar					0	353		353
Fietsbanen Berkelland					3	4		7
Sterrenpalet					15		15	0
Niet bestede subsidie gezonde jeugd					15		15	0
Niet bestede. subsidie landschapsregeling					43		43	0
POHO vrijetijdseconomie					888	55		943
Plan van Aanpak invasieve exoten						10		10
Specifieke Uitkering Sport						20		20
De Heuver Gelselaar						620		620
Agenda Vitaal platteland					145		85	60
Niet bestede subsidie ISV3 geluid					44			44
Niet bestede provinciale subsidie geluidsanering B lijst woning					21		21	0
Niet bestede provinciale bijdrage Pilot Beltrum					51			51

Analyse resultaat
				(Bedragen X € 1.000)
Het resultaat over 2019 is				€ 6.969	Positief
Het resultaat bestaat uit
Resultaat op grondexploitaties van				€ 793	Positief
Resultaat op de bedrijfsvoering van				€ 6.176	Positief
Totaal rekening resultaat				€ 6.969	Positief
Het bedrijfsresultaat wordt gerealiseerd door de volgende ontwikkelingen:
				(Bedragen X € 1.000)
	Onderwerp			Bedrag	Incidenteel/Structureel
1	Bedrijfsvoering: personeelskosten			1.376	I
2	Bedrijfsvoering: ontwikkelkosten			531	I bestemmen
3	Ondersteuning SDOA			227	I/S
4	Statushouders/Powervrouwen			220	I bestemmen
5	Personeelskosten voormalig SW medewerkers			229	I/S
6	Loonkosten begeleide participatie			372	I
7	Sociaal Domein			-1.058	I/S
8	Afrekening SDOA			1.045	I
9	Riolering			593	I bestemmen
10	Bijdrage N18			647	I bestemmen
11	ODA			184	I bestemmen
12	GREX			793	I
13	Algemene uitkering			355	I
14	OZB			160	I/S
15	Onvoorzien			200	I
16	Omgevingswet			350	I
17	BCF GR's			271	I/S
18	Kleinere verschillen			474	I
	Totaal			6.969
1	Bedrijfsvoering: personeelskosten
	In 2019 zijn er heel veel vacatures geweest. De vele pensioneringen eind 2018 en de geplande kwaliteitsimpulsen op cruciale plekken in de organisatie konden door de krapte op de arbeidsmarkt moeilijk of niet worden ingevuld. Daarnaast hadden we te maken met relatief veel zieke en zwangere medewerkers. Hiervoor hebben we budget en voor zwangere medewerkers ontvangen we zelf inkomsten. Vaak lukte het niet of laat om geschikte invulling van de tijdelijke vacature te vinden.
2	Bedrijfsvoering: ontwikkelkosten
	2019 heeft in het teken gestaan van verdere ontwikkeling van de zelforganisatie. We maken stappen, maar het kost meer tijd. Hierdoor hebben we niet alles op kunnen pakken als gepland. De kosten die gemoeid gaan met opleidingen (€ 178.000), kwaliteitsbudget (€ 305.000) en invoering functiewaarderingssysteem HR21 (€ 48.000) zullen in 2020 op ons afkomen.
3	Ondersteuning SDOA
	In 2019 is er meer ondersteuning gegeven aan de Sociale Dienst, met name op het gebied van communicatie en informatiemanagement. Dit levert een voordeel op van € 127.000. Daarnaast ramen we jaarlijks € 100.000 voor inhuur om eventuele extra vraag van de SDOA op te kunnen vangen. In de praktijk worden deze kosten vaak ten laste van de teambudgetten gebracht.
4	Statushouders/Powervrouwen
	De taakstelling voor de te huisvesten statushouders viel in 2019 lager uit dan aanvankelijk geraamd. Raming was 50, uiteindelijke taakstelling 30. 25 personen konden daadwerkelijk gehuisvest worden. Hierdoor vielen de kosten voor maatschappelijke begeleiding lager uit. In 2019 begonnen met de voorbereiding op de nieuwe inburgering. Het is nog onduidelijk welke taken de gemeente uiteindelijk zal krijgen. Daarvoor zal een gedeelte van het restant overgezet worden naar 2020.
	Power vrouwen: Onderdeel van de activiteit; We stimuleren nieuwe vormen van ondersteuning, hulp en zorg. Power Vrouwen is een tweejarig project. Van het Rijk hebben we eenmalig geld ontvangen voor de looptijd van het project. Het restant zal daarom overgezet worden naar 2020.
5	Personeelskosten voormalig SW medewerkers
	Hieronder vallen o.a. de kosten voor opleiding, arbo en vervoerskosten van de voormalige SW-medewerkers. Hoewel het kostenverloop grillig is, kunnen we constateren dat de raming van deze kosten structureel te hoog is geraamd. De raming is in 2020 eenmalig met € 30.000 bijgesteld, maar een structurele aanpassing van € 120.000 is te realiseren.
6	Loonkosten begeleide participatie
	Dit zijn de loonkosten van de voormalige SW-medewerkers. Deze doelgroep heeft geen aanwas en door natuurlijk verloop is ze sneller afgenomen dan was geraamd. Verder hebben we inkomsten van het UWV ontvangen, waaronder het lage inkomensvoordeel. Deze hadden we niet geraamd.
7	Sociaal Domein
	Het nadeel bestaat uit meerdere afwijkingen:
	1. WMO ZIN structureel nadeel € 384.000
	Over het afgelopen jaar is het beroep van inwoners op zorg in natura gestegen. Binnen de WMO is er sprake geweest van de wetswijziging op het abonnementstarief. Daar is in de begroting zo goed mogelijk rekening mee gehouden. Uiteindelijk zijn de lasten toch hoger uitgekomen. Dit doet zich met name voor bij de “oude” WMO voorzieningen, rolstoelen, woonvoorzieningen en vervoer. Ook op deze voorzieningen is het abonnementstarief van toepassing. Daar is echter in begroting niet afdoende rekening mee gehouden.
	2. Jeugdzorg ZIN structureel nadeel € 1.342.000
	Ten aanzien van de jeugdzorg is er sprake van een toenemende vraag naar voorzieningen. Gemiddeld zijn er over het hele jaar 100 extra inwoners geregistreerd die gebruik maken van jeugdzorg. Met name op het gebied van Ambulante hulpverlening, GGz en Verblijf is er sprake van hogere lasten. Deze lasten zijn ook moeilijk te prognosticeren omdat er veelal sprake is van externe verwijzingen. De invloed van de gemeente daarop is beperkt. Bovendien kan de zorg al ingezet worden in afwachting van de administratieve afhandeling van de gemeente met de zorgaanbieders. Dit leidt tot een groot bedrag aan nagekomen lasten.
	3. Uitvoeringsplan incidenteel voordeel € 120.000
	Er zijn lagere lasten voor uitvoering doorbelast aan het programma.
	4. Algemene voorzieningen structureel voordeel € 344.000
	Onder deze activiteit worden met name subsidies aan verschillende instellingen verwerkt. Het gaat dan bijvoorbeeld om de subsidie aan Betula en Yunio (Consultatiebureau). Op de begroting 2019 is een voordeel zichtbaar van bijna € 400.000,-. Dit komt met name door de afbouw van de subsidie aan Betula. Zoals afgesproken, blijft het budget wel beschikbaar voor toekomstige voorzieningen. Voor het overige bestaat dit voordeel uit verschillende kleine bedragen, niet besteed subsidiebudget.
	5. PGB structureel voordeel € 204.000
	In Berkelland gaan we zorgvuldig en terughoudend om met het inzetten van een PGB. Vanaf 2015 is er sprake van een gestaag dalende lijn voor wat betreft de lasten.
8	Afrekening SDOA
	Afgelopen jaar is het volume van cliënten in de Participatiewet afgenomen met 3,7%. De primaire begroting ging uit van een afname van 1%. Daarnaast was de verwachting dat de doelgroep met werk en een structurele aanvullende loonkostensubsidie sneller zou groeien. Verder zien we door het gunstige economische klimaat dat er structureel minder beroep gedaan wordt op de bijzondere bijstand.
	Tegen deze positieve ontwikkelingen staant de toename in de overheadkosten. Er zijn veel nieuw intiatieven en projecten gestart voor een betere afstemming tussen aanbod en vraag. Als gevolg hiervan heeft SDOA veel externen ingehuurd. Deze zijn duurder dan vast personeel. Eén van de oorzaken is ook de btw component.
9	Riolering
	De kapitaallasten zijn minder hoog dan dat we hadden geraamd. Dit komt doordat:
	1. De werkelijke rente over de boekwaarde 0,79 % was in plaats van begroot 1%
	2. Na vaststelling van de begroting 2019 een nieuwe afschrijvingssystematiek is toegepast. Dit houdt in dat pas wordt afgeschreven over de investering in het jaar na gereedkoming van het project, waar we dat eerder bij ontvangst van de eerste faktuur al deden.
	3. Een groot aantal rioleringswerkzaamheden nog in uitvoering zijn.
10	Bijdrage N18
	In 2019 hebben wij van Rijkswaterstaat een bedrag ontvangen van € 647.400. Dit bedrag is een compensatie voor asfaltschade c.q. afwaardering wegennet van € 193.900 en voor kosten van hard- en software van verkeersregelinstallaties van € 453.500. De kosten komen in 2020.
11	ODA
	Het afgelopen jaar werd de ODA geconfronteerd met wetswijzigingen, PFAS problematiek en PAS. Als gevolg daarvan lagen veel bouwactiviteiten stil. Omdat de ODA aan uitputfinanciering doet, heeft zij een lagere bijdrage gevraagd aan de gemeente. De verwachting is dat de ODA voor 2020 de bijdrage zal verhogen gezien de inhaalslag die gepleegd moet worden. Daarnaast zullen de overheadkosten niet veel meer kunnen dalen om de daling in de omzet te compenseren. Daarom wordt de Raad verzocht het restant over te zetten naar 2020.
12	GREX
	Het positieve resultaat over 2019 is overwegend het gevolg van extra ruimte voor nieuwbouw van woningen op basis van de vastgestelde toetsingscriteria. Dit komt tot uitdrukking in het toestaan van plannen waar voorheen op basis van de Structuurvisies Wonen kavels wegbestemd zouden worden.
13	Algemene uitkering
	In 2019 hebben we eenmalige (hogere) bijdragen ontvangen voor de kerkenvisie, powervrouwen, veiligheidspilot en warmtetransitie. Hierdoor hebben we een hogere algemene uitkering ontvangen dan begroot. De reguliere uitkering valt door lagere rijksuitgaven als gevolg van achterblijvende investeringen lager uit.
14	OZB
	De hogere inkomsten zijn deels incidenteel door afrekeningen van voorgaande jaren. Het andere deel heeft een structureel karakter door meer woningen en bedrijven.
15	Onvoorzien
	Er is in 2019 geen gebruik gemaakt van de post onvoorzien.
16	Omgevingswet
	De omgevingswet wordt volledig gedekt uit de algemene reserve. Het is een langlopend project tot de implementatie van deze nieuwe wet per ….. Afgelopen jaar zijn vooral veel extra manuren ingezet. Deze extra manuren konden opgelost worden in de bestaande formatie.
17	BCF GR's
	In de begroting is er rekening gehouden dat we de BTW voorheffing kunnen compenseren bij het BTW-compensatiefonds. Bij het opstellen van de begroting was de verwachting dat de te compenseren btw van SDOA rond de € 200.000 zou uitkomen. Echter door met name meer inhuur van derden is de btw component groter geworden dan verwacht. Daarnaast zijn bij diverse partijen (GGD, VNOG, Erfgoedcentrum, Regio VNG en Veilig thuis) de totale kosten gestegen waardoor het bedrag aan doorschuif btw ook navenant is toegenomen.
18	Kleinere verschillen
	In deze specificatie hebben we de grootste verschillen van 2019 in kaart gebracht. De jaarrekening kent meerdere afwijkingen, zowel voor- als nadelig. Per saldo hebben deze toch een redelijke omvang. Bij de programma's wordt vaak nader ingegaan op deze mutaties.

In maart 2016 heeft de raad beleid vastgesteld hoe om te gaan met overschotten bij de jaarrekening. Een tekort wordt gedekt uit de algemene reserve. Voor het overschot van deze jaarrekening volgen we het vastgestelde beleid.

Stap 1 is het aanvullen van de algemene reserve tot een niveau dat het weerstandsvermogen gelijk is aan twee. Op dit moment is het weerstandsvermogen 3,2. Het aanvullen van de algemene reserve is daarom niet nodig.

Stap 2 is het aanvullen van de algemene reserve tot de solvabiliteit gelijk is aan 35%. De solvabiliteit is op dit moment 53,2%. Het aanvullen van de algemene reserve is daarom niet nodig.

Stap 3 is het bestemmen van het resultaat voor incidentele beleidsvoornemens.
Het resultaat van het grondbedrijf van € 793.000 voegen we volgens bestaand beleid toe aan de reserve bouwgrondexploitatie.
In de loop van 2019 hebben we een aantal projecten anders geadministreerd. Hierdoor valt een overschot op dit project nu in het resultaat van de jaarrekening. Als we deze overschotten niet bestemmen kan het restant van de projecten niet worden uitgevoerd. Daarom willen we de overschotten voor de projecten Omzetten WOZ waarden van m3 naar m2, Leadersubsidie, Subsidieregeling breedband buitengebied, Beleid asbestsanering, Vrijkomende agrarische bebouwing, Ondernemersbegeleiding, Haalbaarheidsonderzoek toekomstbeeld Staring college, Vervolgstappen integraal huisvestingsplan, Onderwijsvisie en krimp, Haalbaarheidsonderzoek binnensport Ruurlo, 75 jaar herdenken, Landschapsregelingen, Statushouders, Samen denken samen doen, EUP, Herijking geurbeleid, Sloopbonusregeling, Hoogspanningslijnen, vervolg project Beltrum, Nieuwe tijd wederopbouw in de Achterhoek, en Integrale Kavelruil overhevelen naar 2020. Het gaat om een bedrag van in totaal € 1.910.448.
Daarnaast heeft de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) over 2019 als geheel een negatief resultaat behaald. Voor Berkelland is het resultaat positief. Aan alle deelnemende gemeenten is gevraagd het totaal tekort van de ODA aan te vullen. Daarom willen we de verwachte nabetaling aan de ODA van € 79.570 bestemmen. Daarnaast willen we het overschot van Berkelland van € 180.000 bestemmen omdat het voordeel van Berkelland grotendeels veroorzaakt wordt door achterstallig werk dat in 2020 alsnog gefactureerd zal worden.
Voor de Motie M 17-6 Woonbeleid was in 2018 en 2019 in totaal € 150.000 beschikbaar hiervan is nog € 28.809 over. Dit willen we bestemmen om ook in 2020 uitvoering te geven aan het wendbaar woonbeleid. We kunnen dan in 2020 onder andere een woningmarktmonitor uitvoeren.
In december 2019 hebben we een bedrag van € 105.000 ontvangen voor beveiligingsplannen. Berkelland is één van de pilotgemeenten die hiermee aan de slag gaan. Het project wordt uitgevoerd in 2020. Daarom willen we het bedrag overhevelen naar 2020.
In december 2019 hebben we ook een bedrag van € 249.000 ontvangen aan klimaatmiddelen voor de transitievisie warmte, wijkaanpak en energieloketten. Dit is het gevolg van het klimaatakkoord van 2019 waarbij het Rijk € 150 miljoen ter beschikking stelt aan gemeenten voor de periode 2019 tot en met 2021. Om het geld in deze periode te kunnen besteden willen we het bedrag overhevelen naar 2020.
Van Rijkswaterstaat hebben wij bedrag ontvangen van € 647.400. Dit bedrag moet in 2020 ingezet wordt voor asfaltschade en afwaardering van het wegennet en de kosten voor hard- en software van Verkeersregelinstallaties. We willen dit bedrag om die reden overhevelen naar 2020.
Voor ecologisch bermbeheer is € 75.000 beschikbaar gesteld. Inmiddels is hiervan € 61.000 uitgegeven. Van het oorspronkelijke bedrag is nog € 14.000 over. Omdat in 2020 nog een aantal activiteiten opgepakt moeten worden willen we dit bedrag overhevelen naar 2020.
Voor de verdere ontwikkeling van de organisatie en het implementeren van de nieuwe functiewaardering willen we het nog niet bestede veranderbudget en opleidingsbudget en het budget voor het project functiewaardering overhevelen naar 2020. Het gaat om een bedrag van € 560.000.
Voor de pilot powervrouwen hebben we in 2019 € 200.000 ontvangen. Het project loopt van november 2019 tot september 2020. Omdat we in 2019 het bedrag al hebben ontvangen willen we het restant van € 155.000 overhevelen naar 2020 om het restant van de pilot uit te voeren.
Riolering kent een voordelig resultaat in 2019 van € 573.013. Oorzaak daarvan door lagere kapitaallasten (lagere rente en andere wijze activeren en onderhanden werk). We stellen voor dit voordeel over te hevelen naar 2020, mee te wegen bij de PPN 2021 en eventueel terug te betalen aan inwoners.
In 2019 is nog € 7.800 overgebleven van het rekenkamerbudget. Dit budget willen we overhevelen naar 2020 zodat ook in 2020 de rekenkamer een extra onderzoek kan doen. Daarnaast willen we het nog niet bestede budget voor democratische vernieuwing van € 20.000 overhevelen naar 2020.

Stap 4 is het aanvullen van de bestemmingsreserves die nog niet aan het plafond zitten. Op dit moment zijn dat de reserves Wegen, Onderwijshuisvesting en Herstructurering. Aan de reserve Wegen voegen we € 322.000 toe. Aan de reserve Onderwijshuisvesting voegen we € 103.000 toe en aan de reserve Herstructurering voegen we € 99.000 toe. In aanvulling op deze stappen voegen we het restant van het rekeningresultaat toe aan de algemene reserve. Vooral omdat we op dit moment in een onzekere situatie zitten en een extra buffer gewenst is.

Bedragen x € 1.000	Raming begrotingsjaar voor wijziging			Raming begrotingsjaar na wijziging			Realisatie begrotingsjaar
Omschrijving programma	Lasten	Baten	Saldo	Lasten	Baten	Saldo	Lasten	Baten	Saldo
Plezierig Wonen	-4.277	1.846	-2.431	-6.877	1.906	-4.971	-3.601	2.933	-668
Fijn Leven	-20.839	12.065	-8.774	-21.377	11.723	-9.654	-19.825	13.410	-6.415
Vitaal Platteland	-555	29	-526	-2.389	637	-1.751	-495	183	-312
Zorg voor wie dat nodig heeft	-25.760	477	-25.284	-28.396	477	-27.919	-28.794	602	-28.192
Werken en ondernemen in een sterke regio	-27.961	10.850	-17.111	-28.227	10.406	-17.821	-25.758	10.663	-15.095
Actief met duurzaamheid en energie	-2.063	0	-2.063	-2.253	11	-2.242	-782	16	-766
Sport is meer!	-2.240	269	-1.972	-2.441	243	-2.198	-2.633	273	-2.360
Cultuur is van iedereen	-1.809	43	-1.766	-1.923	93	-1.830	-1.979	189	-1.790
Samen veilig	-2.341	0	-2.341	-2.801	0	-2.801	-2.796	10	-2.786
Aan de slag met de Omgevingswet	-100	0	-100	-112	0	-112	-51	0	-51
Financiën	-28.546	80.189	51.643	-27.901	82.896	54.995	-23.387	82.108	58.721
Waarvan:
Algmene dekkingsmiddelen	-3.012	74.646	71.634	-3.049	75.846	72.797	-1.533	75.757	74.224
Overhead	-5.127	1.451	-3.676	-6.557	2.222	-4.335	-4.766	2.474	-2.292
Vennootschapsbelasting	-25	0	-25	-25	0	-25	-33	0	-33
Gerealiseerde totaalsaldo van baten en lasten	-116.492	105.768	-10.724	-124.697	108.392	-16.304	-110.100	110.387	287
Mutaties reserves	-11	10.736	10.725	-46.027	62.333	16.305	-40.205	46.887	6.682
Gerealiseerde resultaat	-116.503	116.503	0	-170.724	170.725	1	-150.305	157.274	6.969
Toelichting
Plezierig Wonen
Het voordeel op dit programma ontstaat doordat er geen uitgaven zijn gedaan voor Investeren in Berkelland en de transformatie van de Oudestraat in Neede. Daarnaast zijn er extra inkomsten uit de bouwgrondexploitaties.
Fijn Leven
Dit programma kent lagere lasten door het achterblijven van investeringen in wegen en riolering. Ook zijn er geen uitgaven gedaan in het kader van Investeren in Berkelland voor extra onderhoud wegen en extra onderhoud groen. Er is ook minder uitgegeven voor wijkgericht werken. We hebben een bijdrage van Rijkswaterstaat gekregen voor het onderhoud van de oude N18.
Vitaal Platteland
Het voordeel op dit programma is het gevolg van het uitblijven van het uitblijven van incidentele lasten. Zo zijn er maar beperkte lasten voor de subsidieregelingen breedband in het buitengebied, Leader en sanering asbest.
Zorg voor wie dat nodig heeft
De zorg in natura valt in 2019 duurder uit dan verwacht. Dit is voornamelijk het gevolg van een toename van het gebruik. Bij de Wmo is dit met name het gevolg van het abonnementstarief. Hier speelt ook dat voor de 'oude' voorzieningen ook het abonnementstarief geldt waarmee onvoldoende rekening was gehouden in de begroting. Voordelen zitten in lagere lasten voor het uitvoeringsprogramma Samen denken, Samen doen. Dit komt omdat alle uitgaven voor deze projecten zijn begroot en de projecten langer doorlopen. Ook is er een voordeel bij inburgering, maar ook hier komt dit doordat sprake is van een project in de vorm van Powervrouwen.
Een aanvrager van een voorziening, zoals hulp in de huishouding, ondersteuning of een financiële tegemoetkoming (persoonsgebonden budget) is op de grond van de WMO een eigen bijdrage verschuldigd. Het CAK is het publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan (zbo) dat door de wetgever is belast met de berekening, oplegging en incasso van de eigen bijdrage. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feit bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is en derhalve niet valt onder de reikwijdte van de rechtmatigheidscontrole door de accountant van de gemeente. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdrage kan worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht. In 2019 is voor € 423.000,- aan eigen bijdrage via het CAK verantwoord
Werken en ondernemen in een sterke regio
In 2019 gaven we minder uit aan uitkeringen, bijzondere bijstand en de ondersteuning van bedrijven via het Bijstandsbesluit zelfstandigen. We hebben daarvoor wel meer kosten gemaakt om mensen aan het werk te krijgen en aan uitvoeringskosten bij de SDOA. Ook ontvangen we minder aan inkomsten van het Rijk. Daarnaast nemen de loonkosten van de SW'-ers af en hebben we nog geen uitgaven gedaan in het kader van Investeren in Berkelland voor Vitale centra.
Actief met duurzaamheid en energie
Doordat we projecten vanaf het eerste jaar volledig in de begroting opnemen ontstaat een voordeel als het project nog niet volledig is uitgevoerd. Dat geldt bij dit programma voor het Energie Uitvoeringsprogramma. Het voordeel op dit programma is volledig te verklaren doordat het Energie Uitvoeringsprogramma nog in uitvoering is.
Sport is meer!
Het nadeel op dit programma wordt veroorzaakt door hogere onderhoudskosten voor de gebouwen en door de kosten voor de combinatiefunctionarissen. De extra kosten voor de combinatiefunctionarissen worden gedekt uit de reserve bestuurlijke claims.
Cultuur is van iedereen
Het voordeel op dit programma is het gevolg van ontvangen subsidies voor monumenten.
Samen veilig
Er zijn geen noemenswaardige afwijkingen op dit programma.
Aan de slag met de omgevingswet
De uitvoering van de implementatie van de omgevingswet heeft tot minder lasten geleid dan verwacht.
Financiën
Algemene dekkingsmiddelen
We hebben in 2019 iets meer algemene uitkering ontvangen en belastingen dan verwacht. De stijging van de algemene uitkering is vooral het gevolg van incidentele bijdragen.
Overhead
De bedrijfsvoeringskosten en de loonkosten vallen lager uit.
Vennootschapsbelasting
Er is geen noemenswaardig verschil
Mutaties reserves
Het verschil bij de mutaties in de reserves ontstaat doordat we nog niet alle uitgaven waarvoor dekking uit de reserve is hebben gedaan.
Onvoorzien
We hebben geen gebruik gemaakt van onvoorzien in 2019.
Incidentele baten en lasten (bedragen x € 1.000)						Baten		Lasten
Plezierig Wonen
Aankoop grond Beltrum								405
Vervolgproject Beltrum								47
Grex						-793
Fijn Leven
Kapitaallasten verkeer en vervoer en onderwijs								384
Kapitaallasten riolering								-593
Onderwijsprojecten								58
Wijk- en kerngerichtwerken (Naoberfonds)								132
Extra kosten groot onderhoud wegen								313
Bijdrage Rijkswaterstaat						-647
Vitaal Platteland
Leader plattelandsvernieuwing/Breedband buitengebied								23
Ondernemersbegeleiding								94
Zorg voor wie dat nodig heeft
Powervrouwen								-155
Projecten sociaal domein								476
Statushouders								-65
Tekort sociaal Domein								2.373
Uitvoeringskosten tekort Sociaal Domein								-120
Werken en ondernemen in een sterke regio
Loonkosten voormalige sw-medewerkers								-372
Personeelskosten voormalige sw-medewerkers								-109
Afrekening SDOA								-1.045
Actief met duurzaamheid en energie
EUP1								391
Gemeente als voorbeeld								58
Energie onderzoek gebouwen								14
Sport is meer!
Combinatiefunctionarissen								122
Aan de slag met de Omgevingswet
Implementatie omgevingswet								51
Omgevingswet								-350
Financiën
Bedrijfsvoering personeelskosten								-1.376
Bedrijfsvoering ontwikkelkosten								-531
Kapitaallasten bedrijfsvoering								58
Democratisch vernieuwing en rekenkameronderzoek								18
Pensioenen wethouders								490
Veranderbudget								58
SDOA ondersteunende diensten						-127
ICT afschrijvingslasten								-450
Teruggave OZB inwoners								1.226
75 jaar herdenking WO II								34
Afrekening ODA								-184
Algemene uitkering						-355
Onvoorzien								-200
Doorschuif BTW verbonden partijen						-71
OZB						-80
Mutaties reserves						-6.829		452
Diverse kleinere verschillen								-472
Totaal incidentele baten en lasten						-8.902		1.255
Totaal incidenteel						-7.647
Totaal structureel						678
Resultaat 2019						-6.969

Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Langlopende overeenkomsten
Naam Crediteur					Totaal		Einde looptijd
Contracten Jeugdzorg					€ 6.700.000		jaarlijks verlengd
Contracten WMO					€ 6.400.000		jaarlijks verlengd
SAB Catering BV					€ 58.000		jaarlijks verlengd
Centric Netherlands BV					€ 313.000		jaarlijks verlengd
Hacron vof					€ 463.000		jaarlijks verlengd
Raet bv					€ 120.000		jaarlijks verlengd
Twence Bioconversie BV					€ 236.000		2018
Reijn bv					€ 510.000		2020
Oliehandel Kusters					€ 110.000		2020
Raetsheren van Orden BV					€ 200.000		2020
Start People BV					€ 150.000		2021
Driessen					€ 2.450.000		2021
Avi Twente BV					€ 125.000		2022
Ter Horst Milieu BV					€ 730.000		2022
HP Multifunctionals					€ 45.000		2022
DVEP (Energie)					€ 250.000		2023
GazProm					€ 120.000		2023
Zaaksysteem.nl					€ 120.000		2024
Cone Berkelland BV					€ 500.000		2034
					€ -
Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen
nvt
Waarborgen en garanties
Het opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen en garanties aan natuurlijke- en rechtspersonen kan als volgt naar de aard van de geldlening gespecificeerd worden:
				Bedragen x € 1.000
Aard/Omschrijving				Oorspronkelijk bedrag	Saldo totaal leningen	Percentage borg-stellingen	Restant borg 1-1-2019	Restant borg 31-12-2019
Woningbouw				111.872	98.075	52,6%	51.600	53.220
Waterleidingbedrijf				215.008	6.807	3,4%	229	227
Hypotheken				3.232	2.866	78,2%	2.240	1.859
De Laarberg				29.500	23.400	50,0%	11.700	12.100
Plaatselijke instellingen				8.263	3.751	93,5%	3.506	3.098
Totaal				367.875	134.899		69.275	70.504
De gemeente participeert samen met de gemeente Oost Gelre in het regionale bedrijventerrein De Laarberg en is mederisicodrager voor de planologische ontwikkeling en financiële exploitatie. De onderneming heeft externe financiering aangetrokken bij de BNG Bank. Ten behoeve van de BNG is door beide gemeenten een garantstelling verleend van maximaal € 12,5 miljoen (€ 25 miljoen totaal).
In 2019 is er geen bedrag betaald wegens de verleende waarborgen en garanties.
Gebeurtenissen na Balansdatum
Het college heeft besloten om 30.969 aandelen Twence te kopen van Vuilverwerkingsbedrijf Noord Groningen. Dit onder voorwaarde dat de Raad geen bedenkingen heeft en ook de andere aandeelhouders akkoord gaan met de overdracht. Met de transactie is € 4.413.083 gemoeid. Het COVID-19 (Corona) virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019, maar wel voor naar verwachting veel beleidsterreinen van onze begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Hoe groot de financiële impact zal zijn is nu onmogelijk te bepalen. We monitoren onze risico's en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiediteitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren.
Analyse begrotingsrechtmatigheid
In onderstaande tabel zijn de overschotten en overschrijdingen op de lasten per programma opgenomen. Bij een overschrijding is er formeel gezien sprake van begrotingsonrechtmatigheid. Van belang is echter te kijken naar de aard van de overschrijding om te bepalen of deze onrechtmatigheid ook meetelt voor het oordeel over begrotingsonrechtmatigheid
Programma			Constatering			Oordeel
Plezierig Wonen			Overschot van € 3.2766.00			Akkoord
Fijn Leven			Overschot van € 1.552.000			Akkoord
Vitaal Platteland			Overschot van € 1.893.000			Akkoord
Zorg voor wie dat nodig heeft			Overschrijding van € 398.000			Akkoord gevolg van open-einde-regelingen
Werken en ondernemen in een sterke regio			Overschot van € 2.469.000			Akkoord
Actief met duurzaamheid en energie			Overschot van € 1.471.000			Akkoord
Sport is meer!			Overschrijding van € 192.000			€125.000 Akkoord, de overschrijding is het gevolg van afspraken over combinatiefunctionarissen en wordt gedekt uit de reserve. € 67.000 niet akkoord.
Cultuur is van iedereen			Overschrijding van € 56.000			Akkoord, overschrijding ontstaat door extra uitgekeerde subsidies voor onderhoud van monumenten hiertegenover staat ook een hogere provinciale bijdrage voor dit onderdeel.
Samen veilig			Overschot van € 5.000			Akkoord
Aan de slag met de Omgevingswet			Overschot van € 61.000			Akkoord
Financiën			Overschot van € 4.514.000			Akkoord
Mutaties reserves			Overschot van € 5.822.000			Akkoord
Conclusie
Naar het oordeel van het college is er in 2019 alleen sprake van een overschrijding bij het programma Sport is meer!, die meetelt voor het oordeel maar niet van materiële betekenis is.

Gerealiseerde baten en lasten per taakveld (x € 1.000)
Taak veld	Omschrijving			Baten	Lasten	Saldo 2019
0.1	Bestuur			0	2.771	-2.771
0.2	Burgerzaken			574	760	-185
0.3	Beheer overige gebouwen en gronden			4	20	-16
0.4	Overhead			2.475	14.255	-11.781
0.5	Treasury			2.665	1.205	1.460
0.61	OZB woningen			7.560	1.571	5.990
0.62	OZB niet-woningen			1.218	0	1.218
0.63	Parkeerbelasting			0	0	0
0.64	Belastingen overig			165	36	129
0.7	Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds			66.608	0	66.608
0.8	Overige baten en lasten			479	858	-379
0.9	Vennootschapsbelasting			0	-62	62
0.10	Mutaties reserves			46.887	40.205	6.681
0.11	Resultaat van de rekening van baten en lasten			0	6.969	-6.969
1.1	Crisisbeheersing en brandweer			1	2.933	-2.932
1.2	Openbare orde en veiligheid			103	326	-223
2.1	Verkeer en vervoer			998	5.407	-4.409
2.2	Parkeren			19	76	-56
2.3	Recreatieve havens			0	0	0
2.4	Economische havens en waterwegen			0	2	-2
2.5	Openbaar vervoer			0	0	0
3.1	Economische ontwikkelingen			0	13	-13
3.2	Fysieke bedrijfsinfrastructuur			405	360	44
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen			145	482	-337
3.4	Economische promotie			639	739	-100
4.1	Openbaar basisonderwijs			0	0	0
4.2	Onderwijshuisvesting			7	2.224	-2.218
4.3	Onderwijsbeleid en leerlingzaken			123	944	-821
5.1	Sportbeleid en activering			29	1.431	-1.402
5.2	Sportaccommodaties			229	834	-605
5.3	Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie			4	591	-587
5.4	Musea			89	522	-433
5.5	Cultureel erfgoed			36	165	-129
5.6	Media			11	670	-660
5.7	Openbaar groen en (openlucht) recreatie			285	3.279	-2.994
6.1	Samenkracht en burgerparticipatie			59	2.527	-2.468
6.2	Wijkteams			0	716	-716
6.3	Inkomensregelingen			7.966	10.026	-2.060
6.4	Begeleide participatie			1.768	12.793	-11.025
6.5	Arbeidsparticipatie			0	14	-14
6.6	Maatwerkvoorzieningen (WMO)			55	11.966	-11.910
6.71	Maatwerkdienstverlening 18+			429	881	-452
6.72	Maatwerkdienstverlening 18-			62	10.808	-10.746
6.81	Geëscaleerde zorg 18+			0	0	0
6.82	Geëscaleerde zorg 18-			0	878	-878
7.1	Volksgezondheid			0	1.584	-1.584
7.2	Riolering			8.134	5.827	2.307
7.3	Afval			3.580	2.935	645
7.4	Milieubeheer			53	2.008	-1.955
7.5	Begraafplaatsen en crematoria			243	281	-39
8.1	Ruimtelijke ordening			113	1.047	-934
8.2	Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)			2.139	1.414	725
8.3	Wonen en bouwen			914	1.985	-1.070
	Totaal			157.274	157.274

Regeling bezoldigingscomponenten WNT
Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op de Gemeente Berkelland van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNT-maximum. Het bezoldigingsmaximum in 2019 voor de gemeente Berkelland is € 194.000. Dit geldt naar rato van de duur en/of omvang van het dienstverband.
Leidinggevende topfunctionarissen
Bedragen x € 1.000	J.A. Bannink	J.A. Wildeman	J. Harmsen	M.N.J. Broers
Functie	Griffier	Programma-manager	Loco-secretaris	Gemeente-secretaris
Duur dienstverband in 2019	1/1 -31/12	1/1 -31/12	1/1 - 31/12	1/1 -31/12
Omvang dienstverband (in fte)	1,00			1,00
Gewezen topfunctionaris?	Nee			Nee
Fictieve dienstbetrekking	Ja			Ja
Individueel WNT-maximum	194.000			194.000
Bezoldiging
Beloning	118.958			113.382
Belastbare onkosten-vergoedingen	168			168
Beloningen betaalbaar op termijn	22.049			28.262
Subtotaal	141.175			141.813
-/- Onverschuldigd betaald bedrag
Totaal bezoldiging
Gegevens 2018
Duur dienstverband	1/1 -31/12	1/1 - 31/12	1/1 - 30/9	1/1 - 31/12
Omvang dienstverband (in fte)	1,00	0,89	0,89	1,00
Bezoldiging 2018
Beloning	66.240	76.219	86.245	119.836
Belastbare onkosten-vergoedingen	17.880
Beloningen betaalbaar op termijn	12.372	10.998	11.948	18.008
Totaal bezoldiging 2018	96.492	87.217	98.193	137.844
Individueel WNT-maximum 2018	189.000	168.210	168.210	189.000

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2019 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 27 januari 2020
OCW	D8	Onderwijsachterstandenbeleid 2019-2022 (OAB) Gemeenten	Besteding (jaar T) aan voorzieningen voor voorschoolse educatie die voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen (conform artikel 166, eerste lid WPO)	Besteding (jaar T) aan overige activiteiten (naast VVE) voor leerlingen met een grote achterstand in de Nederlandse taal (conform artikel 165 WPO)	Besteding (jaar T) aan afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO)
			Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: D8 / 01	Indicatornummer: D8 / 02	Indicatornummer: D8 / 03
			€ 116.285	-€ 69	€ 0
			Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Aan andere gemeenten (in jaar T) overgeboekte middelen (lasten) uit de specifieke uitkering onderwijsachterstandenbeleid	Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Aan andere gemeenten (in jaar T) overgeboekte middelen (baten) uit de specifieke uitkering onderwijsachterstandenbeleid
				Bedrag		Bedrag
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle n.v.t.	Aard controle R
			Indicatornummer: D8 / 04	Indicatornummer: D8 / 05	Indicatornummer: D8 / 06	Indicatornummer: D8 / 07
		1		€ 0		€ 0
SZW	G2	Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_gemeentedeel 2019 Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.	Besteding (jaar T) algemene bijstand Gemeente I.1 Participatiewet (PW)	Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk) Gemeente I.1 Participatiewet (PW)	Besteding (jaar T) IOAW Gemeente I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)	Baten (jaar T) IOAW (exclusief Rijk) Gemeente I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)	Besteding (jaar T) IOAZ Gemeente I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)	Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk) Gemeente I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
			Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G2 / 01	Indicatornummer: G2 / 02	Indicatornummer: G2 / 03	Indicatornummer: G2 / 04	Indicatornummer: G2 / 05	Indicatornummer: G2 / 06
			€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	€ 0
			Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen Gemeente I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)	Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen Gemeente I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)	Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk) Gemeente I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)	Besteding (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet Gemeente I.7 Participatiewet (PW)	Baten (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet (excl. Rijk) Gemeente I.7 Participatiewet (PW)	Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee
			Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle n.v.t.
			Indicatornummer: G2 / 07	Indicatornummer: G2 / 08	Indicatornummer: G2 / 09	Indicatornummer: G2 / 10	Indicatornummer: G2 / 11	Indicatornummer: G2 / 12
			€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	Nee
SZW	G2A	Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_totaal 2018 Gemeenten die uitvoering in (jaar T-1) geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G2B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G2A)	Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Besteding (jaar T-1) algemene bijstand inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.1 Participatiewet (PW)	Baten (jaar T-1) algemene bijstand (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.1 Participatiewet (PW)	Besteding (jaar T-1) IOAW inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)	Baten (jaar T-1) IOAW (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)	Besteding (jaar T-1) IOAZ inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G2A / 01	Indicatornummer: G2A / 02	Indicatornummer: G2A / 03	Indicatornummer: G2A / 04	Indicatornummer: G2A / 05	Indicatornummer: G2A / 06
		1	061859 Gemeente Berkelland	€ 7.351.566	€ 112.036	€ 591.118	€ 12.824	€ 56.704
			Hieronder verschijnt de gemeente(code) conform de keuzes gemaakt bij indicator G2A / 01 In de kolommen hiernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Baten (jaar T-1) IOAZ (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)	Besteding (jaar T-1) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)	Baten (jaar T-1) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)	Baten (jaar T-1) WWIK (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)	Besteding (jaar T-1) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet inclusief geldstroom naar openbaar lichaam Participatiewet (PW)
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G2A / 07	Indicatornummer: G2A / 08	Indicatornummer: G2A / 09	Indicatornummer: G2A / 10	Indicatornummer: G2A / 11	Indicatornummer: G2A / 12
		1	061859 Gemeente Berkelland	€ 0	€ 47.224	€ 1.657	€ 0	€ 337.577
			Hieronder verschijnt de gemeente(code) conform de keuzes gemaakt bij indicator G2A / 01 In de kolommen hiernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Baten (jaar T-1) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet (excl. Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam Participatiewet (PW)
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R
			Indicatornummer: G2A / 13	Indicatornummer: G2A / 14
		1	061859 Gemeente Berkelland	€ 0
SZW	G3	Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2019 Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.	Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)	Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob)	Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)	Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk)	Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)	Besteding (jaar T) Bob
			Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G3 / 01	Indicatornummer: G3 / 02	Indicatornummer: G3 / 03	Indicatornummer: G3 / 04	Indicatornummer: G3 / 05	Indicatornummer: G3 / 06
			€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	€ 0	€ 0
			Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk)	Besteding (jaar T) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004	Volledig zelfstandige uitvoering Ja/Nee
			Aard controle R	Aard controle R	Aard controle n.v.t.
			Indicatornummer: G3 / 07	Indicatornummer: G3 / 08	Indicatornummer: G3 / 09
			€ 0	€ 0	Nee
SZW	G3A	Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_totaal 2018 Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) 2004 Gemeenten die uitvoering in (jaar T-1) geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed aan een Openbaar lichaam o.g.v. Wgr verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G3B + deel gemeente uit (jaar T-1) regeling G3)	Hieronder per regel één gemeente(code) uit (jaar T-1) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Besteding (jaar T-1) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Besteding (jaar T-1) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Baten (jaar T-1) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Baten (jaar T-1) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Besteding (jaar T-1) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G3A / 01	Indicatornummer: G3A / 02	Indicatornummer: G3A / 03	Indicatornummer: G3A / 04	Indicatornummer: G3A / 05	Indicatornummer: G3A / 06
		1	061859 Gemeente Berkelland	€ 81.795	€ 20.000	€ 14.286	€ 165.516	€ 21.047
			Hieronder verschijnt de gemeente(code) conform de keuzes gemaakt bij G3A / 01 In de kolommen hiernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen	Besteding (jaar T-1) Bob inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Baten (jaar T-1) Bob (exclusief Rijk) inclusief geldstroom naar openbaar lichaam	Besteding (jaar T-1) aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 inclusief geldstroom naar openbaar lichaam
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: G3A / 07	Indicatornummer: G3A / 08	Indicatornummer: G3A / 09	Indicatornummer: G3A / 10
		1	061859 Gemeente Berkelland	€ 0	€ 0	€ 0
VWS	H4	Specifieke uitkering Sport	Ontvangen Rijksbijdrage (jaar T)	Projectnaam / nummer	Totale aanvraag per project (jaar T) ten laste van Rijksmiddelen (automatisch berekend)	Verrekening (jaar T) Onroerende zaken (sportaccommodaties) per project ten laste van Rijksmiddelen	Verrekening (jaar T) Roerende zaken sportbeoefening en sportstimulering per project ten laste van Rijksmiddelen	Verrekening (jaar T) overige kosten per project ten laste van Rijksmiddelen
		Gemeenten
			Aard controle R.	Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle R
			Indicatornummer: H4/ 01	Indicatornummer: H4 / 02	Indicatornummer: H4 / 03	Indicatornummer: H4 / 04	Indicatornummer: H4 / 05	Indicatornummer: H4 / 06
		1	€ 114.504	SPUK sport 18 632720	€ 94.739	€ 54.775	€ 37.841	€ 2.123
			Kopie projectnaam / nummer	Totale besteding (Jaar T) per project ten lasten van Rijksmiddelen (automatische berekening)	Percentage besteed (Jaar T) per project tenopzichte van aanvraag ten laste van Rijksmiddelen (automatische berekening)	Toelichting	Overig (Jaar T) ten opzichte van ontvangen Rijksbijdrage - automatisch ingevuld
						Hier eventueel opmerkingen of toelichtingen
			Aard controle n.v.t.	Aard controle R	Aard controle R	Aard controle n.v.t.	Aard controle n.v.t.
			Indicatornummer: H4 / 07	Indicatornummer: H4 / 08	Indicatornummer: H4 / 09	Indicatornummer: H4 / 10	Indicatornummer: H4 / 11
		1	SPUK sport 18 632720	94739	82,74%		€ 19.765