Lokale heffingen

'Lokale heffingen en lastendruk in beeld'

Deze paragraaf geeft een overzicht van de diverse lokale heffingen en belastingen.
Na de Algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de lokale heffingen (belastingen, leges en rechten) de belangrijkste inkomstenbronnen van de gemeente.

Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen heft de gemeente rechten (leges) voor individuele diensten aan haar inwoners. De tarieven van deze rechten dienen zo te worden gesteld dat de opbrengsten de kosten niet te boven gaan. De opbrengsten hebben een directe relatie met de kosten voor de dienstverlening (gebonden heffingen) en zijn daarmee maximaal 100% kostendekkend.

In deze paragraaf wordt ingegaan op de kaders, de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties daarvan voor onze inwoners. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekkendheid van een heffing en wordt het kwijtscheldingsbeleid kort toegelicht.

Voor 2022 hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd voor het berekenen van de tarieven:

• De lokale heffingen zijn niet meer dan met de inflatiecorrectie gestegen. Voor 2022 hebben we rekening gehouden met een stijging van 2,4%.
• Bij afvalstoffen- en rioolheffing streven wij naar 100% kostendekkendheid. Bij het berekenen van de kostendekkendheid houden we rekening met de directe kosten, de kosten van overhead en btw. Het streven naar 100% kostendekkendheid kan betekenen dat de tarieven met meer dan de inflatiecorrectie zijn gestegen.

Onderstaand een overzicht van de lokale heffingen.

Opbrengsten lokale belastingen, heffingen en retributies (x € 1.000)	Realisatie 2021	2022 (vastgesteld)	2022 (na slotwijziging)	Realisatie 2022	Verschil Gewijzigde begroting - Realisatie
Onroerende zaakbelastingen	9.303	8.919	8.919	8.991	72
Afvalstoffenheffingen	3.092	2.493	2.493	2.539	46
Rioolheffing	7.182	6.392	6.392	6.320	-72
Begraafrechten	328	270	270	275	5
Leges omgevingsvergunning	1.134	1.193	1.508	1.616	108
Reclamebelasting	202	170	203	209	6
Toeristenbelastingen	420	355	355	378	23
Secretarieleges	525	537	512	535	23
Marktgelden	53	59	59	58	-1
Totaal	22.239	20.388	20.711	20.921	164

De belastingen en heffingen die inwoners betalen, verschillen per gemeente. Toch bestaat de behoefte om gemeenten te vergelijken. Voor het vergelijk maken we gebruik van de gegevens van de provincie Gelderland. Hierbij wordt de belastingdruk per inwoner vergeleken met de gemiddelde woonlasten van de gemeenten in de provincie. Onder woonlasten wordt verstaan de OZB, riool- en afvalstoffenheffing.

	2019	2020	2021	2022
Gemiddelde provincie Gelderland	419	441	464	472
Gemiddelde gemeente Berkelland	384	375	447	420

De woonlasten in 2022 dalen ten opzichte van 2021 door de korting op de OZB, de afvalstoffenheffing en rioolheffing. 

De opbrengsten van de algemene belastingen komen ten goede aan de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de opbrengsten vrij te besteden zijn. Het gaat om de onroerende zaakbelastingen, toeristenbelasting en reclamebelasting. De opbrengsten uit reclamebelasting worden overgedragen aan het ondernemersfonds.

 

Onroerende zaakbelastingen.
Onroerende zaakbelastingen (OZB) zijn de belastingen op de waarde van een woning of bedrijf. De hoogte van de OZB is afhankelijk van de waarde van de onroerende zaak. Voor de gemeente zijn het de belangrijkste vrij besteedbare gemeentelijke belastingen. Sinds 2009 zijn de tarieven van de OZB vastgesteld op een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Dit betekent dat de tarieven mee moeten bewegen met de waarde ontwikkeling van de onroerende zaak. Stijgt de waarde dan moeten de tarieven neerwaarts worden bijgesteld om de opbrengst niet meer te laten stijgen dan de inflatiecorrectie. Dit voorkomt dat bij waardestijgingen de eigenaren onevenredig worden belast. Bij waardedaling geldt het omgekeerde.

 

 

Categorie	Tarief 2021	Tarief 2022
Eigenaar woning	0,1167%	0,1124%
Gebruiker niet woning	0,1712%	0,1798%
Eigenaar niet woning	0,2123%	0,2307%

Voor 2022 waren de te verwachten opbrengsten uit onroerende zaakbelastingen begroot op € 8.919.000. De realisatie bedraagt € 8.991.000.

 

Toeristenbelasting
Onder de naam ‘toeristenbelasting’ wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding.
Het tarief bedraagt € 1,25 per persoon per nacht.
De te verwachten opbrengst over 2022 was € 355.000 De realisatie is € 378.000.

 

Reclamebelasting
Onder de naam ‘reclamebelasting’ wordt een directe belasting geheven over openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg.
We heffen reclamebelasting als dienstverlening voor de ondernemers van Berkelland. De opbrengsten van de reclamebelasting worden na aftrek van onze kosten overgedragen aan het ondernemersfonds. Vanuit dit fonds kunnen ondernemers activiteiten financieren.
In 2022 is circa € 200.000 overgedragen aan het ondernemersfonds.

Bestemmingsheffingen zijn belastingen waarvan de opbrengsten zijn bestemd voor specifieke voorzieningen. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen op begrotingsbasis maximaal kostendekkend zijn.

De afvalstoffenheffing is bedoeld om de kosten van afvalinzameling en afvalverwijdering te dekken. Wij streven naar 100% kostendekking bij de afvalstoffenheffing.

De totale te dekken kosten van de afvalstoffenheffing zijn als volgt opgebouwd:

	Bedragen begroot	Begroting na wijziging	Realisatie
Taakveld Afval lasten	-3.144.210	-3.144.210	-2.918.130
Taakveld Afval baten	474.200	474.200	383.486
Netto lasten taakveld Afval	-2.670.010	-2.670.010	-2.534.644
Toe te rekenen lasten	36.000	36.000	-72.544
Taakveld Overhead	-128.547	-128.547	-128.547
BTW (compensabel)	-400.624	-400.624	-493.889
Totaal lasten	-3.163.181	-3.163.181	-3.229.624
Opbrengst belastingen	2.492.970	2.492.970	2.538.964
Dekking	79 %	79 %	79 %

Voor 2022 zijn de opbrengsten in lijn met de begroting. Het verschil tussen baten en lasten wordt verrekend met de voorziening afval.

Voor 2022 golden de volgende tarieven:

Maatstaven	2021	2022
basispakket 140 grijs	135,00	135,00
basispakket 240 grijs	185,00	185,00
verzamelcontainers	135,00	135,00

De gemeente heeft de zorg voor het stedelijk afvalwater, hemelwater en de structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand. De kosten hiervan worden betaald uit de rioolheffing. Er is een bewuste keuze gemaakt om de heffing te splitsen in een gebruikersdeel en een eigenarendeel. De gebruiker betaalt, omdat hij of zij afvalwater op het riool loost. De eigenaar omdat de aansluiting op de riolering de gebruikswaarde van zijn pand verhoogt.

Het uitgangspunt voor de rioolheffing is 100% kostendekkende tarieven op termijn. Op basis van het watertakenplan 2018 is de inschatting gemaakt dat de tarieven de komende jaren, naast de inflatiecorrectie, met 2% extra moeten stijgen om op een kostendekkend niveau te komen.
Tekorten of overschotten op het taakveld riolering worden verrekend met de voorziening riolering. Deze voorziening dient om tegenvallers op te vangen en voorkomt grote schommelingen in de tarieven.

De totale te dekken kosten van de rioolheffing zijn als volgt opgebouwd:

	Bedragen begroot	Begroting na wijziging	Realisatie
Taakveld Riolering lasten	-5.047.444	-5.047.444	-4.800.030
Taakveld Riolering baten	314.062	314.062	35.726
Netto lasten taakveld Riolering	-4.733.382	-4.733.382	-4.764.304
Toe te rekenen lasten	36.000	36.000	-35.000
Taakveld Overhead	-485.058	-485.058	-485.058
BTW (compensabel)	-1.175.000	-1.175.000	-1.339.305
Totaal lasten	-6.357.440	-6.357.440	-6.623.667
Opbrengst heffing	6.392.440	6.392.440	6.319.521
Dekking	101 %	101 %	95 %

De gerealiseerde baten en lasten in 2022 waren redelijk in evenwicht. Er was een verschil van €304.000 nadelig. Het tekort is gedekt door een bijdrage uit de egalisatie voorziening riolering. Bij de bestuursrapportage werd nog uitgegaan van een toevoeging aan de egalisatie voorziening. De lasten zijn echter toegenomen omdat de kosten voor calamiteiten wat hoger zijn uitgevallen en er meer aan onderhoud is uitgegeven. 

 

Overzicht tarieven in €

Maatstaven	2021	2022
Eigenarendeel	206,04	206,04
0 m³ - 1000 m³ bedrag per m³	1,25	1,25
1001 m³ - 2500 m³ bedrag per m³	1,19	1,19
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	1,08	1,08
2501 m³ - 5000 m³ bedrag per m³	0,63	0,63
Maximum	60.000	60.000

Een retributie kan alleen worden geheven voor het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeente, bv. begraafrechten en marktgelden, en het verlenen van diensten.
De verwachte opbrengst mag niet hoger zijn dan de kosten die met het gebruik of de dienstverlening verbonden zijn.

Begraafrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. De rechten worden geheven van degene op wiens aanvraag dan wel voor wie de dienst wordt verricht of van degene die van de bezittingen, werken of inrichtingen gebruik maakt. De baten en lasten zijn hieronder opgenomen.

	Bedragen begroot	Begroting na wijziging	Realisatie
Taakveld begraafplaatsen lasten	-295.971	-293.198	-332.633
Taakveld begraafplaatsen opbrengsten	4.832	4.832	66.880
Nettolasten taakveld begraafplaatsen	-291.139	-288.366	-265.753
Toe te rekenen lasten	-20	-20	0
Taakveld overhead	-74.434	-74.434	-74.434
Totaal lasten	-365.593	-362.820	-340.187
Opbrengsten begraafrechten	270.000	270.000	275.118
Dekking	74 %	74 %	81 %

Marktgelden worden geheven voor het ter beschikking stellen van een standplaats op een markt als bedoeld in de marktverordening gemeente Berkelland en voor het genot van de diensten die in verband daarmee worden verleend. 

	Bedragen begroot	Begroting na wijziging	Realisatie
Markten lasten	-27.035	-42.135	-37.669
Markten opbrengsten	450	3.850	4.125
Nettolasten Markten	-26.585	-38.285	-33.544
Toe te rekenen lasten	-1.285	-1.285	-1.285
Taakveld overhead	-29.197	-29.197	-29.197
Btw (compensabel)	-3.070	-3.070	-4.153
Totaal lasten	-60.137	-71.837	-68.179
Opbrengsten marktgelden	58.800	58.800	58.223
Dekking	98 %	82 %	85 %

De gemeente heft leges voor het verlenen van diensten die in het individuele belang van de aanvrager van de dienst zijn. De leges dekken de kosten van de dienstverlening.
Voor bepaalde diensten zijn door het Rijk maximum tarieven vastgesteld, bv. rijbewijzen, reisdocumenten.

 

 

Hoofdstuk	Onderwerp	Taakveld	Begrote lasten	Begrote baten	Begrote Dekking	Gerealiseerde lasten	Gerealiseede baten	Gerealiseerde Dekking
Titel 1	Algemene dienstverlening
1	Burgerlijke stand	Burgerzaken	-64.698	40.000	62 %	-63.566	101.138	159 %
2	Reisdocumenten	Burgerzaken	-493.069	219.000	44 %	-386.122	229.481	59 %
3	Rijbewijzen	Burgerzaken	-160.777	212.000	132 %	-91.370	167.147	183 %
4	Verstrekkingen uit Basis Registratie Personen	Burgerzaken	-41.288	30.000	73 %	-54.456	38.927	71 %
5	Verstrekkingen uit Kiezersregister	Burgerzaken
6	Verstrekkingen op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens	Burgerzaken
7	Bestuursstukken
8	Vastgoedinformatie	Burgerzaken	-39.867	15.000	38 %	-41.482	24.593	59 %
9 t/m 19	Diversen	Openbare orde en Veiligheid	-10.010	0	0 %	-16.677	8.105	49 %
	Subtotaal		-809.709	516.000	64 %	-653.673	569.391	87 %
Titel 2	Omgevingsvergunning	Wonen en bouwen	-4.335.195	1.508.400	35 %	-4.323.533	1.616.449	37 %
Titel 3	Dienstverlening		19.817	21.083	-106 %	-8.602	24.585	286 %
Totaal			-5.125.087	2.045.483	40 %	-4.985.808	2.210.425	44 %

Voor mensen met een minimuminkomen bestaat de mogelijkheid gehele of gedeeltelijke kwijtschelding te krijgen voor de volgende gemeentelijke belastingen:
a. OZB;
b. Afvalstoffenheffing;
c. Rioolheffing.
Wij verlenen gehele kwijtschelding als er aan alle voorwaarden voor kwijtschelding is voldaan. In onze gemeente hanteren wij de zogenaamde 100% kwijtscheldingsnorm. Dit betekent dat mensen met een inkomen op bijstandsniveau, zonder vermogen, altijd in aanmerking komen voor kwijtschelding. In 2022 is er totaal € 88.000 kwijtgescholden.