Financiering

'Geld lenen kost meestal geld!'

In deze paragraaf wordt ingegaan op het treasurybeleid en de wijze waarop dit in de begroting is opgenomen. De financieringsparagraaf geeft daarnaast inzicht in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop de rente aan grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend.
Het gemeentelijke treasurybeleid is opgenomen in de financiële verordening 2020 en het treasurystatuut 2018. 

Renteontwikkeling
Een belangrijk onderdeel voor de randvoorwaarden van het treasurybeleid is de renteontwikkeling. De korte rente (3-maands euribor) is tot medio 2022 net als de jaren daarvoor stabiel laag (negatief) geweest. Vanaf medio 2022 is dit tarief van net onder de 0% gestegen tot boven de 2% eind december 2022. De lange rente (10-jaars staat) lag begin 2022 nog dicht bij de 0% en is uiteindelijk gestegen naar boven de 2,5% aan het einde van 2022. Er wordt vanaf midden 2022 weer rente betaald voor financiering en rente ontvangen over het saldo dat bij het ministerie in de schatkist staat.

 

Ontwikkeling	3 maands euribor	10 jaars rente
1 januari 2022	-0,57 %	-0,001 %
31 december 2022	2,132 %	2,818 %

Onze liquiditeitspositie is verminderd gedurende 2022. Er is in april 2022 een 5-jarige fixe lening aangetrokken tegen een aantrekkelijk rentetarief vooruitlopend op uitgaven voor geplande investeringen. In het 2e deel van 2022 zijn de eerste grote uitgaven voor deze investeringen (o.a. Staring en IKC/schoolgebouw 't Simmelink) daadwerkelijk gedaan. Dit had invloed op onze liquiditeitspositie.

In het treasurystatuut staat dat de financieringsfunctie dient tot het beschermen tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en valutarisico’s. Hierna wordt aangegeven in welke mate deze risico’s zich voordoen en op welke wijze deze risico’s worden beheerst.

 

Voor het renterisicobeheer worden de normen gehanteerd conform de Wet FIDO. Het gaat hierbij om de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet en de renterisiconorm hebben allebei als doel de leningenportefeuille te behoeden voor een onverantwoord grote gevoeligheid voor rentefluctuaties.

Met de kasgeldlimiet wordt een beperking opgelegd aan de omvang van de netto vlottende schuld. Deze bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. Voor 2022 is dat: € 10,8 miljoen (€ 126,7 miljoen x 8,5%). Het eerste deel van 2022 zijn er nog kasgeldleningen aangetrokken tegen een toen nog negatieve rente. Omdat er ook een lening van € 10 miljoen is aangetrokken was het in het 2e deel van 2022 nog niet nodig kasgeldleningen aan te trekken.

De renterisiconorm bepaalt het maximum aan leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer die geherfinancierd moeten worden of waarvan de rente herzien moet worden. Deze bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar. De ontwikkeling van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm in 2022 is hierna weergegeven.

In onderstaande tabel is aangegeven hoe de aangetrokken korte leningen zich verhouden tot de kasgeldlimiet.

 

	Omvang begroting op 1 januari 2022	126.727.000
		Kwartaal 1	Kwartaal 2	Kwartaal 3	Kwartaal 4
1	Toegestane kasgeldlimiet
	In procenten van de grondslag	8,5%	8,5%	8,5%	8,5%
	In bedragen	10.772	10.772	10.772	10.772
2	Omvang vlottende schuld
	Opgenomen gelden < 1 jaar	10000	10000
	Schuld in rekening-courant	1149	30	12	1
	Gestorte gelden door derden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende schuld	11.149	10.030	12	1
3	Vlottende middelen
	Contante gelden in kas	7	6	7	7
	Tegoeden in rekening-courant	8822	23273	13322	8423
	Overige uitstaande gelden < 1 jaar
	Totale omvang van de vlottende middelen	8.829	23.279	13.329	8.430
4	Toets kasgeldlimiet
	Totaal netto vlottende schuld (2-3)	2.320	-13.249	-13.317	-8.429
	Toegestane kasgeldlimiet	10.772	10.772	10.772	10.772
	Ruimte (+)/Overschrijding(-) (1-4)	8.452	24.021	24.089	19.201

De kasgeldlimiet is in 2022 niet overschreden.

Stap	Variabelen renterisico(norm)	Bedragen x € 1.000
1	Renteherzieningen
2	Aflossingen	2.648
3	Renterisico (1+2)	2.648
4	Renterisiconorm	25.345
5a = (4>3)	Ruimte onder risiconorm	22.697
5b = (4<3)	Overschrijding renterisiconorm
	Berekening Renterisiconorm
4a	Begrotingstotaal	126.727
4b	Percentage regeling	20
4=4a x (4b/100)	Rente risiconorm	25.345

We hebben in 2022 de renterisiconorm niet overschreden.

Koersrisico’s worden gelopen op deelnemingen door daling van de waarde van de aandelen. Ultimo 2022 bezat de gemeente aandelen in de volgende partijen:
Twence, AGEM, BNG Bank, Alliander en de Laarberg.

Het koersrisico op deze deelnemingen worden laag ingeschat. In 2022 hebben zich geen ontwikkelingen voorgedaan die de koers van de aandelen negatief heeft beïnvloed.

Kredietrisico’s worden gelopen bij het uitzetten van overtollige middelen en het verstrekken van leningen en garantstellingen. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) stelt en door de specifieke eisen die de gemeente stelt aan de partij waaraan middelen worden verstrekt.

Eventuele tijdelijke overtollige kasmiddelen zullen worden uitgezet conform de wettelijke kaders voor het schatkistbankieren.

Hieronder een overzicht van de saldo's van de verstrekte leningen 1/1 en 31/12 2022.

Overzicht verstrekte leningen (bedragen x € 1.000)	1 januari 2022	31 december 2022
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen	72	72
Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen	7.342	7.327
Leningen aan deelnemingen	22.802	22.802
Leningen aan overige verbonden partijen	7.300	7.360
Overige langlopende leningen	5.542	4.426
Leningen aan openbare lichamen	3.815	2.740
Totaal	46.873	44.727

De gemeente beperkt haar interne liquiditeitsrisico’s door haar treasuryactiviteiten te baseren op de liquiditeitsplanning.

Valutarisico’s worden in de gemeente uitgesloten door uitsluitend leningen te verstrekken, aan te gaan of te garanderen in euro’s.

Rentelasten
De rentelasten in de begroting zijn gebaseerd op de langlopende leningen en geraamde financieringsbehoefte. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de ontwikkeling van de reguliere exploitatie, het investeringsplan en de mutaties op de grondexploitatie.
In 2022 zijn de rentelasten € 1,2 miljoen. Hieronder de stand van de opgenomen leningen begin en eind 2022.

 

Leningen x € 1.000	Looptijd	Rente	Saldo 1 januari 2022	Aflossing	Opname	Saldo 31 december 2022
BNG Bank	25 jaar lineair	2,99 %	41.207	1.648		39.559
BNG Bank	10 jaar lineair	-0,05 %	9.000	1.000		8.000
BNG Bank	5 jaar fixe	0,975 %			10.000	10.000
Totaal			50.207	2.648	10.000	57.559

De rentebaten betreffen de inkomsten uit: 

 

personeelshypotheken  €        48.323
verstrekte leningen:        €  1.071.207

 

Doorberekende rente/renteresultaat
In de begroting wordt rente doorberekend aan de grondexploitatie en aan taakvelden. Er wordt uitgegaan van totaalfinanciering. Dit houdt in dat aangetrokken leningen betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. De wijze waarop er wordt doorberekend is als volgt:

 

Grondexploitatie
De aan de grondexploitatie doorberekende rente is volgens de voorschriften van het BBV. Het percentage wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde rentepercentage van de bestaande leningenportefeuille, naar verhouding vreemd vermogen/totaal vermogen. Voor 2022 is deze 1 %.

 

Taakvelden
Aan taakvelden wordt rente toegerekend op basis van een omslagpercentage.
Het begrote omslagpercentage wordt berekend door de totale begrote rentelasten te delen door het begrote saldo van de investering op 1 januari van het begrotingsjaar. Indien de afwijking bij realisatie tussen de werkelijke rentelasten en de voor gecalculeerde toegerekende rentelasten groter is dan 25% moet er gecorrigeerd worden. De afwijking tussen de werkelijke en toegerekende rentelasten is meer dan 25% van de werkelijke lasten. Daarom is er een herberekening doorgevoerd van de toe te rekenen rente. In de herberekening is een percentage van 0,14 % toegepast. (In de begroting 2022 is een percentage van 0,5 % aangehouden)

Het renteresultaat geeft het saldo weer van rentelasten en toegerekende rente aan taakvelden. Het renteresultaat maakt onderdeel uit van de algemene dekkingsmiddelen.

 

Schema rentetoerekening bedragen x € 1.000
Externe rente korte en lange financiering		1.237
Externe rentebaten		-1.119
Totaal door te rekenen externe rente		118
Rente grondexploitatie		41
Rente projectfinanciering
Totaal direct toe te rekenen rente		41
Saldo door te rekenen externe rente		77
Rente eigen vermogen
Rente voorzieningen
Totaal aan taakvelden toe te rekenen rente		77
Werkelijk aan taakvelden toegerekend		528
Renteresultaat op taakveld Treasury		-451