Werken en leren

• Participatiewet
  Iedereen is van waarde en we willen dat iedereen een betekenisvol leven leidt. Deelname aan de samenleving via betaald werk is daarbij leidend en één van de meest effectieve manieren. In de uitvoering van de Participatiewet door Fijnder zien we opgaven, kansen en uitdagingen voor de lange termijn. Zo zien we op het gebied van de arbeidsmarkt kansen in sectoren zoals de zorg, de vrijetijdssector en bouw/-techniek. Het matchen van vraag en aanbod, onder andere uitgevoerd door het Werkgeversservicepunt Achterhoek (WSPA), is hierbij een uitdaging. Er liggen kansen om verbindingen te leggen tussen deze ontwikkeling en zorg, bijvoorbeeld op het vlak van mantelzorg/vrijwilligers.
  Niet iedereen is in staat om betaalde arbeid te verrichten, bijvoorbeeld door ziekte of psychische problematiek. Dit is de zogenaamde ‘meedoengroep’, van wie betaald werk niet altijd verlangd kan worden. Deze inwoners willen we wel graag maximaal laten participeren in de samenleving. Dit kan op verschillende manieren, van dagbesteding tot onbetaald (vrijwilligers)werk. Deze doelgroep vraagt specifieke ondersteuning. Dit doen we zo lokaal mogelijk binnen onze gemeente. Fijnder is hiervoor een uitvoeringsorganisatie; een ‘trampoline’ die mensen moet helpen naar werk binnen onze gemeente. Onze lokale Berkellandse visie en aanpak moet aansluiten bij de regionale verdeelsleutel.
  
  Wat betreft de uitkeringen (bijstand) hebben we de afgelopen jaren een lage instroom gehad. Nu neemt de instroom in m.n. de bijstand weer toe.
• Armoedebestrijding/Bestaanszekerheid
  In de afgelopen jaren is het thema armoede op verschillende manieren meer op de agenda komen te staan. Er is in toenemende mate een kloof ontstaan in de inkomenspositie van inwoners, bijvoorbeeld ten gevolge van toegenomen huizenprijzen, de coronacrisis en de gevolgen van inflatie, meer specifiek de sterk gestegen energieprijzen. Dit vraagt om een andere zienswijze, een herbeoordeling van bestaande subsidierelaties en het maken van toekomstbestendige keuzes.
  Het voorzien in het wettelijk minimuminkomen en de hierop aanvullende gemeentelijke armoedebestrijding is een taak van de gemeente en wordt door partners, zoals werkleerbedrijf Fijnder en de Stadsbank, uitgevoerd. Het leveren van maatwerk, vanuit de bedoeling van de wet, is een werkmethode die binnen onze Voormekaar teams steeds meer gemeengoed wordt. Dit wordt versterkt door Samen aan het Stuur, waarbij de gemeente eerstelijnsorganisatie is geworden en er in de uitvoering een nauwere samenwerking bestaat tussen Voormekaar en Fijnder. Op het gebied van schuldhulpverlening hebben we al de nodige stappen gezet. Vroegsignalering en de verbinding met onze vrijwillige en professionele hulpverleners staan stevig in de schoenen.
  
  Tot slot zijn we bezig met het vormgeven van het nieuwe beleid bestaanszekerheid. Bestaansonzekerheid neemt toe, ook onder werkenden in onze gemeente. Om hier wat aan te doen hebben we een plan in voorbereiding. De Startnotitie is inmiddels in de Raad vastgesteld.
• Onderwijshuisvesting
  We zijn bezig met de uitvoering van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2020-2036 (het IHP). Dit plan is geactualiseerd en aan u voorgelegd. Gezien de prijsontwikkeling van de afgelopen periode (en ervaringscijfers van recente aanbestedingen) betekent dit dat de benodigde/geraamde investeringsbedragen (zoals opgenomen in het huidige IHP) flink zullen toenemen. Voor de uitvoering van fase 1 (tot 2024) is in de begroting dekking gevonden in de vrijvallende kapitaalslasten vanuit onderwijshuisvesting. Voor de uitvoering van fase 2 (2024 en verder) is echter geen ruimte/dekking in de begroting opgenomen (Er vallen ook nagenoeg geen kapitaalslasten meer vrij de komende periode). Daarom kiezen we er voor om de toekomstige investeringen in onderwijs te dekken uit de reserve onderwijshuisvesting. Deze is echter op dit moment niet voldoende om alle geplande investeringen in onderwijshuisvesting te bekostigen. Dat betekent dat we de komende jaren deze reserve moeten aanvullen met (incidentele) dotaties of toch ruimte zullen moet vinden/vrijmaken om de kapitaalslasten voor onderwijshuisvesting te kunnen dekken. Mocht de benodigde financiële ruimte de komende perioden niet gevonden worden, dan betekent dat dat de plannen binnen het IHP worden opgeschoven in de toekomst. 

Omschrijving (toelichting)

Werken en leren / Fijnder
De uitgaven voor de Participatiewet (onder andere de bijstand) lopen via de begroting van Fijnder. In onze Begroting 2025-2028 houden we rekening met een relevante stijging van deze uitgaven. Meerjarig hebben we de inkomsten voor de Participatiewet (De BUIG en de integratie-uitkering voor de Participatiewet) niet hoger geraamd. We begroten zo scherp mogelijk en zijn daarnaast met Fijnder in gesprek om te kijken of er nog andere bezuinigingen mogelijk zijn. 

Excel-tabel

Vervoerskosten SW 

De vervoerskosten voor medewerkers met een SW indicatie zijn de laatste jaren afgenomen. Hierdoor kunnen we dit budget structureel naar beneden bijstellen.

Loonkosten SW-medewerkers

Na de opheffing van het werkvoorzieningschap Hameland hebben wij de SW medewerkers in dienst genomen. In 2026 vallen de loonkosten hoger uit dan in de meerjarenbegroting was opgenomen. Vanaf 2027 ontstaat een voordeel door een hogere uitstroom en hogere detacheringsvergoedingen.

Stijging begroting Fijnder 2026 

Wat betreft de uitkeringen (bijstand) hebben we de afgelopen jaren een lage instroom gehad. Nu neemt de instroom in met name de bijstand weer toe. ook zijn de loonkosten gestegen. We ontvangen de conceptbegroting van Fijnder eind mei/begin juni, dus we kunnen de geraamde stijging van de begroting in relatie tot onze BUIG-uitkering niet concreet meenemen in deze Perspectiefnota. De BUIG wordt eind van het jaar pas definitief vastgesteld. 

Stadsbank

De kosten voor de Stadsbank stijgen in 2026 met € 10.000 op basis van de begroting van de Stadsbank.

Omschrijving (toelichting)

Bestaanszekerheid

Bestaansonzekerheid neemt toe, ook onder werkenden in onze gemeente. Om hier wat aan te doen hebben we een beleidsplan bestaanszekerheid in voorbereiding.  Wat is er o.a. aan de hand? 1.619 huishoudens (8,5 % van het totaal) leven van een inkomen tot 130 % van het wettelijk sociaal minimum (Wsm). In deze gezinnen leven 640 kinderen (Kwiz, 2023).  Ook hebben zich 38 gedupeerden van de toeslagenaffaire bij ons gemeld. We willen met de investeringen zorgen voor:
•    zwemveiligheid van kinderen, ongeacht inkomen; 
•    zorgen dat kinderen én volwassenen (dus ook na je 18e) kunnen sporten en van cultuur kunnen genieten (en dat kan niet voor de bedragen die we nu hanteren); 
•    zorgdragen voor laagdrempelige toegang tot sociaal-juridische dienstverlening, ongeacht inkomen, en tot laagdrempelige hulp bij financiële problemen. Ter voorkoming van schulden en problemen op andere terreinen. 

Het beleid is met een klankbordgroep bestaanszekerheid voorbereid. De Startnotitie is inmiddels in de Raad vastgesteld.

Excel-tabel