Passend wonen

• De vraag naar woningen is momenteel groter dan het aanbod. Hoge huizenprijzen, prijzen voor bouwmaterialen en tekort aan bouwpersoneel zorgen ervoor dat vooral jongeren moeilijk aan een (huur) woning kunnen komen. Ook zien we dat senioren die willen doorstromen geen passende woning kunnen vinden. We voegen woningen toe om vraag en aanbod weer in balans te brengen. Hierbij willen we ook een aantrekkelijk vestigingsklimaat bieden voor toekomstige nieuwe inwoners van buiten de huidige dorpskernen.
• Op korte termijn groeit het aantal huishoudens in Berkelland. Dit is nu te merken aan de grote vraag naar woningen. In Berkelland worden minder mensen geboren dan dat er overlijden. Dat betekent dat de groei komt door (buitenlandse) migratie. Op langere termijn krijgt de gemeente naar verwachting  te maken met eerst een afname in bevolking maar door kleiner wordende huishoudens zal de afname in huishoudens pas later inzetten.
• Op 7 maart 2023 heeft de gemeenteraad ingestemd met de regionale Woonagenda. In deze Woonagenda zijn 3-O (ondernemers, organisaties en overheid) brede afspraken gemaakt aan de hand van 4 programmalijnen:
  • Vergroten woningvoorraad en versnelling productie
  • Investeren in kwaliteit bestaande woningvoorraad
  • De Achterhoek, een plek voor iedereen
  • Wonen als integrale gebiedsopgave
• De regionale Woonagenda heeft een vervolg gekregen in een Woondeal met het Rijk en de provincie Gelderland. Deze Woondeal is op 8 maart 2023 ondertekend. In de Woondeal is onder andere opgenomen dat Berkelland tot en met 2030 minimaal 875 woningen toevoegt. Hiervan zijn 291 sociale huurwoningen. We streven naar een jaarlijks constante en gemiddelde toevoeging van 100 tot 120 nieuwe woningen, inclusief woonzorgwoningen. In de zomer van 2025 wordt de Woondeal herijkt naar een nieuwe periode van 2025 tot 2035. Dit doen we onder dezelfde voorwaarden en jaarlijkse aantallen.
• In 2025 wordt het lokale Volkshuisvestingsprogramma opgesteld. Het volkshuisvestingsprogramma is een programma onder de omgevingsvisie en het woonbeleid voor de gemeente. Hiermee volgt het de Woonvisie 2020-2025 op. 
• In 2025 is een regionale wonen-, welzijn en zorgvisie opgesteld. 
• De wijk Neede Noord Oost ondergaat de komende jaren (tot en met 2030) een metamorfose door een integrale wijkaanpak. We werken samen met bewoners en ProWonen aan deze wijkontwikkeling.
• Berkelland heeft in 2023 een woningbouwimpuls (WBI) van het Rijk en cofinanciering van de provincie ontvangen als bijdrage aan drie sleutelprojecten in Borculo, Neede en Ruurlo. 

Omschrijving (toelichting)

Wonen divers 
Op het programma wonen zijn weinig structurele lasten begroot die nu op de algemene dekkingsmiddelen drukken. Er kan dus ook relatief beperkt aan de bezuinigingen worden bijgedragen. We zien nog wel de volgende mogelijkheid. De gemeente Berkelland faciliteert leningen, onder andere startersleningen. Die leningen worden uitgevoerd door het stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Door minder leningen te verstrekken is hier nog een rentevoordeel te halen.    

Leges (meer kostendekkend)
Op het programma wonen zijn de bouwleges geraamd. We innen ook leges die niet op dit programma worden geraamd, maar uit praktische overwegingen scharen we alle bijdragen uit leges voor deze inventarisatie volledig onder dit item. De in de begroting geraamde totale opbrengst uit bouwleges bedraagt € 1,1 miljoen en uit burgerzakenleges € 0,5 miljoen. 

Gemeenten mogen hun (bouw)leges kostendekkend inrichten. Dat betekent dat we de kosten die we maken om vergunningen te verstrekken, mogen verhalen door middel van leges. Gemeenten mogen tekorten aanvullen, maar niet verdienen aan leges. Onze leges zijn (lang) niet kostendekkend (zie bijvoorbeeld de paragraaf Lokale heffingen uit de Programmabegroting 2025-2028). Ook met deze inventarisatie wordt geen kostendekkendheid bereikt. Eventuele voorstellen voor kostendekkende tarieven zullen inhoudelijk worden gemotiveerd. 

Deze inventarisatie beoogt ook evenwichtig te zijn waardoor al te steile tariefstijgingen worden voorkomen. We schatten in dat we door kostenbesparing en een hogere inschatting van aantallen samen ongeveer € 100.000 gunstiger kunnen begroten. Indien de rest van het te besparen bedrag uit een procentuele tariefstijging zou moeten komen dan blijft deze stijging beperkt tot gemiddeld 5% jaarlijks voor een periode van 3 jaar. De tariefstijging kan ook gedifferentieerd worden over verschillende producten. Voor paspoorten en rijbewijzen zijn de tarieven gemaximeerd en daar zit geen ruimte in. Daar zijn nog wel mogelijkheden om de omzet wat ruimer te ramen.     

Inzet SPUK voor structurele vaste kosten
Op het programma nieuwe energie is het mogelijk om ook op begrotingsbasis beperkt (structurele) lasten ten laste van een Specifieke Uitkeringen (SPUK) te brengen in plaats van ten laste van de algemene middelen. In de praktijk gebeurt dit op rekeningbasis ook al. 

Excel-tabel