Sport en cultuur bewegen je!

• Sport en cultuur bewegen je! Deelnemen aan sport en cultuur is leuk en heeft bovendien een positieve invloed op de mens en zijn omgeving. Het bespelen van een instrument helpt bijvoorbeeld mentale prestaties en geheugen te verbeteren. Bij kinderen versterkt het zelfvertrouwen. (Voor)lezen gaat laaggeletterdheid tegen. Sporten is goed voor de conditie. Deelnemen aan sporten of culturele activiteiten in groepsverband, verhogen sociale competentie en samenwerking. Meedoen zorgt voor cohesie in de samenleving. 
• Op 21 november 2023 heeft de gemeenteraad de nieuwe sport- en beweegvisie, inclusief uitvoeringskader sportvastgoed, vastgesteld. De visie wordt de komende jaren vervolgd met een scenario onderzoek naar het binnenzwemlandschap, een herijking van de subsidies rondom sociale basis en een onderzoek naar het onder één soort beheer brengen van sportaccommodaties, incl. zwembaden. 
• Eind 2021 is de cultuur- en erfgoedvisie ‘Cultuur & Erfgoed: de smeerolie van Berkelland’ vastgesteld. Op 7 november is het geactualiseerde uitvoeringsprogramma ‘Verder met Cultuur en Erfgoed' vastgesteld door de raad.
• In maart 2024 is de Achterhoek door het Rijk erkend als Cultuurregio. 
• In het programma 'Sport en cultuur bewegen je!' werken we volgens de volgende speerpunten:
  • Sport en Cultuur dragen bij aan een sterke sociale basis. Dit speerpunt is opgebouwd volgens de lijnen van het sportakkoord en de cultuur- en erfgoedvisie. Sport en cultuur dragen bij aan zelfvertrouwen, plezier en ontspanning en daarmee ook aan leefbaarheid en (mentale) gezondheid. Meedoen maakt dat je beter in je vel zit en je fitter en gelukkiger voelt. Meedoen zorgt voor cohesie in de samenleving. De demografische veranderingen zoals vergrijzing en ontgroening, maar ook een veranderende behoefte van inwoners, hebben invloed op verenigingen in Berkelland. Sport en cultuur worden steeds meer ingezet als preventief middel. Berkelland sluit hierop aan.
  • Toekomstbestendige accommodaties. Dit speerpunt omvat alle fysieke en bouwkundige onderdelen van sport en cultuur. Accommodaties hebben te maken met veranderend gebruik door demografische veranderingen en nieuwe manieren van sporten, bewegen en cultuur beleven. Daarnaast zijn veel sport- en cultuuraccommodaties in Berkelland verouderd. 
• Elk jaar doen wij een beroep op de SPUK-regeling (Specifieke Uitkering) Sportbesluit. Hiermee worden wij deels gecompenseerd voor het besluit dat de gemeente de BTW voor sportkosten niet meer terug kan vragen.

• De exploitatiebijdrage aan de zwembaden van Optisport zijn in 2024 met bijna € 150.000 toegenomen. De bijdrage voor 2025 wordt (net als elk jaar) aan de hand van de exploitatieovereenkomst bepaald op basis van verschillende variabelen zoals de CPI  en ontwikkeling van energieprijzen. Voor de exploitatiebijdrage aan stichting 't Timpke is een apart raadsbesluit naar de raad gestuurd. Daar stijgt onze bijdrage tijdelijk (2025 en 2026) met  € 116.000 naar  € 566.000. 

SPUK GALA

De kosten van de combinatiefunctionarissen zitten al in onze begroting. Via een specifieke uitkering (SPUK) GALA kunnen w e deze kosten nu opvoeren en krijgen daar nu structureel een vergoeding voor. Dit levert een structureel voordeel op van € 160.000.

	2024	2025	2026	2027
SPUK GALA combinatiefunctionarissen	160	160	160	160
Meerjaren saldo	160	160	160	160

Evenementensubsidie
In 2024 is de bezuiniging van Berkelland in Balans doorgevoerd op de evenementensubsidie, terwijl de evenementensubsidie onder het cultuurbudget valt en daarmee onder het terugdraaien van de taakstelling zou moeten vallen. Het voorstel is om de bezuiniging terug te draaien. 

 

Monumentensubsidie

Voor het onderhoud en behoud van gemeentelijke monumenten, archeologische monumenten en historisch landgoed en buitenplaatsen is subsidie beschikbaar. Hiervoor heeft de gemeente een budget van € 69.000, waarvan € 28.000 wordt ingevuld met cofinanciering van de provincie Gelderland. De provincie heeft aangekondigd op termijn met deze cofinanciering te stoppen of deze cofinanciering af te bouwen, dit is ook opgenomen in het coalitieakkoord van de provincie. De cofinanciering is in 2024 éénmalig verlengd. We hebben nog geen duidelijkheid over de periode 2025 en verder. Wanneer de provincie de gehele cofinanciering schrapt, daalt ons budget voor subsidie voor monumenten naar € 41.000. Door deze daling kunnen minder monumenteneigenaren aanspraak maken op de subsidie. We kiezen ervoor de gemiste cofinanciering van de provincie niet zelf bij te leggen. Het saldo blijft hierdoor 0.

 

Scenario-onderzoek binnenzwemlandschap

Voor de periode 2024-2026 ondersteunen we 't Timpke met in totaal € 392.000, waarvan € 116.000 in 2025 en 2026, zoals eerder door gemeenteraad is besloten. Het scenario-onderzoek binnenzwemlandschap moet de lange termijn kaders gaan schetsen voor hoe het binnen zwemmen er in Berkelland uitziet over vijf á tien jaar. Omdat het onderzoek nog moet plaatsvinden en er dus nog geen duidelijkheid is over de toekomst, nemen we structureel € 116.000 op in de meerjarenbegroting.

 

Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers

Op basis van de begroting van het Erfgoedcentrum stijgen de lasten voor 2025 met € 5.000

 

Bedragen x € 1.000	2025	2026	2027	2028
Evenementensubsidie	-12	-12	-12	-12
Monumentensubsidies
Zwembaden	-116	-116	-116	-116
Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers	-5	-5	-5	-5
Totaal autonome ontwikkelingen	-133	-133	-133	-133

Cultuur en Erfgoedpact Achterhoek 
De Achterhoek is in 2024 erkend als cultuurregio. Basis voor deze erkenning ligt in de jarenlange samenwerking in de Achterhoek op het gebied van cultuur en erfgoed. Een belangrijk voorbeeld daarvan is het Cultuur- en Erfgoedpact (CEPA).  Bij Berkelland in balans is de bijdrage aan het CEPA wegbezuinigd. Alleen heeft Culturije toen aangeboden onze bijdrage van € 15.000 per jaar bij te dragen, Culturije had een flinke reserve opgebouwd en hechtte aan onze deelname. Het pact loopt in 2025 af, en de bijdrage van Culturije ook. Er wordt momenteel gesproken over voortzetting van het pact. Culturije kan alleen onze bijdrage niet meer betalen. Als wij weer mee willen doen, moeten we de bijdrage vanaf 2025 zelf gaan betalen. Het nieuwe bedrag is nog niet bekend, waarschijnlijk wordt de huidige bijdrage van € 15.000 geïndexeerd.  

 

Bibliotheek: nieuwe wettelijke zorgplicht en huisvesting Borculo
Het Rijk stelt geld beschikbaar voor de nieuwe wettelijke zorgplicht richting bibliotheken. In 2025 is € 54 miljoen beschikbaar. De verwachting was dat dit via de algemene uitkering zou komen. Nu lijkt het erop dat het Rijk dit allemaal niet op tijd rond heeft en in 2025 en 2026 toch (weer) voor een specifieke uitkering kiest. Wanneer het geld structureel wordt, zal het op een of andere manier geoormerkt gaan worden en dus besteed moeten worden aan de bibliotheekvoorziening in de gemeente. De verhoogde uitkering aan de Bibliotheek Oost Achterhoek (BOA) zal daarmee budget neutraal zijn.

 

De BOA werkt samen met maatschappelijke partners aan nieuwe huisvesting in Borculo. De eigenaar van het pand investeert, evenals de BOA zelf, een andere huurder en het Rijk door middel van de toegekende eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen 2023-2024. Voor het resterende investeringsbedrag in het gebouw en de inrichting zal de BOA een verzoek bij de gemeente neerleggen. Naar verwachting volgt er in het najaar van 2024 een voorstel in de gemeenteraad. We hechten aan een goede en brede bibliotheekvoorziening in Borculo als versterking van de sociale basis en positieve bijdrage aan Leef! Borculo.  

 

Streekomroep
In de perspectiefnota van 2021 is voor 3 jaar (2021, 2022 en 2023) een incidentele bijdrage bestemd aan de lokale omroep ter versterking van de journalistieke kwaliteit en een verbetering van de continuïteit van de berichtgeving. De opdracht van het Rijk is om te komen tot streekomroepen. Onze lokale omroep heeft verzocht om naast de structurele bijdrage van € 30.500 de incidentele bijdrage uit 2021 t/m 2023 door te zetten (het richtsnoer- of normbedrag van het Rijk voor de lokale omroep bedraagt in 2024 € 1,57 per huishouden, Berkelland had 19.140 huishoudens in 2023). 

 

Sporthal Ruurlo
Op 21 november 2023 heeft de gemeenteraad besloten om voor de nieuwe sporthal Ruurlo een totaalbedrag van €12,5 miljoen als uitgangspunt te nemen. Momenteel wordt er gewerkt aan een programma van eisen en daarbij een financieel besluit, naar verwachting worden deze in het najaar van 2024 naar de gemeenteraad gestuurd. De financiële consequenties zullen daarna opgenomen worden in de P&C cyclus. Bij een oplevering in 2028 zullen de kapitaalslasten pas in de meerjarenbegroting van 2029 zichtbaar worden.

GALA vergoeding

In onze begroting hebben we lasten opgenomen die gedekt kunnen worden uit de specifieke uitkering GALA. Reguliere inkomsten kunnen daardoor gebruikt worden ter dekking van het tekort. In totaal gaat het om € 100.000.